Mỹ-Cuba bình thường hóa quan hệ, ai vui ai buồn?

Sự kiện Tổng thống Mỹ B. Obama và Chủ tịch Cu-ba Raul Castro cùng tuyên bố bình thường hóa quan hệ Mỹ- Cu Ba trong thời gian tới cùng sự chia vui, đón chào của cộng đồng quốc tế, niềm vui vỡ òa của người dân Cuba được gặp lại người thân bị tù đày ở Mỹ và người Cuba lưu vong ở Mỹ, Doanh nghiệp Mỹ hăm hở tiến vào Cuba … đang là tâm điểm tin tức thế giới trong những ngày qua.

 

Nhìn lại quá trình cấm vận Mỹ với Cuba hơn 50 năm qua 

Quan hệ ngoại giao của Mỹ và Cu Ba bị gián đoạn từ những nhăm 1953. Mỹ đã đưa ra nhiều hình thức cấm vận từ kinh tế, chính trị, văn hóa, du kịch... nói chung hầu hết về mọi mặt.... Đến năm 1962, chính quyền Tổng thống Mỹ John F. Kennedy tuyên bố cấm vận kinh tế hoàn toàn với Cu Ba; năm 1966, Tổng thống Lydon B Johnson thông qua đạo luật cho phép người Cu Ba định cư tại Mỹ và được cấp quyền cư trú, có quyền công dân; 1996 Mỹ thông qua đạo luật Helms-Burton tiếp tục duy trì cấm vận kinh tế với Cu Ba, ngăn cấm và xử lý nặng đối với các nhà đầu tư nước ngoài làm ăn với Cu ba... và chỉ gỡ bỏ trong những trường hợp đặc biệt nhưng Đạo luật này vẫn không làm cho Cu Ba nao núng; năm 1997, Mỹ có tuyên bố nới lỏng lện cấm trên lĩnh vực du lịch với Cu Ba theo đề nghị của Giáo Hoàng Paul Đệ nhị nhân chuyến thăm Mỹ; năm 1998, Tổng thống Bill Clinton cho phép nới lỏng kiểm soát trong lĩnh vực vận chuyển hàng cứu trợ, lương thực, cứu trợ nhân đạo và chuyển một số ngoại hối về Cu Ba; năm 2003, Tổng thống Goerge W Bush ra tuyên bố thắt chặt lện trừng phạt Cu Ba kể cả lĩnh vực du lịch, kiểm soát hàng hóa giữa hai nước; năm 2009, Tổng thống Obama gỡ bỏ lệnh cấm du lịch đối với người Mỹ gốc Cu Ba, được gửi kiều hối về nước và đồng ý cho các công ty tin học, điện tử được phép đầu tư tại Cu Ba.

 Sau bao nhiêu năm cấm vận mọi mặt, hòng bóp chết, gây đói nghèo, bần cùng hóa người dân dẫn đến họ mất lòng tin và đi đến kích động nhân dân Cu Ba đứng lên lật đổ chính quyền và buộc Cu Ba phải theo Mỹ nhưng không thành công. Một nước Cu Ba tuy nhỏ bé nhưng anh dũng kiên cường, đã và mãi khẳng định lại lập trường không bao giờ từ bỏ chủ quyền cũng như con đường mà nhân dân Cu-ba đã chọn, tiếp tục xây dựng đất nước XHCN công bằng và phồn vinh. 

Cấm vận của Mỹ đối với Cu Ba bị thế giới lên án, kể cả đồng minh thân cận của Mỹ. Ngày 28-10- 2014, Ðại Hội đồng LHQ khóa 69 đã thông qua nghị quyết "Sự cần thiết phải chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính của Mỹ chống Cu-ba". Với tỷ lệ áp đảo 188 phiếu thuận, hai phiếu chống (trong đó có Mỹ) và ba phiếu trắng, đây là lần thứ 23 liên tiếp Ðại hội đồng LHQ ra nghị quyết yêu cầu Chính quyền Mỹ dỡ bỏ các biện pháp phi lý áp đặt hơn 50 năm qua với Cu-ba.

Ngày 08-12-2014, Lãnh đạo 15 nước thành viên tổ chức Cộng đồng Caribê (CARICOM) thúc giục Mỹ chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế "phi nghĩa" kéo dài suốt 54 năm qua nhằm vào Cu Ba. Các nhà lãnh đạo Caribê tham dự một Hội nghị thượng đỉnh bàn về tình hình kinh tế - tài chính của khu vực tại thủ đô Havana của Cu Ba đã đồng loạt lên án hoạt động cấm vận phi nhân đạo này. Chủ tịch CARICOM, Thủ tướng Antigua và Barbuda Gaston Browne phát biểu: "Chúng tôi tiếp tục đứng về phía Cu Ba trong vấn đề Mỹ cấm vận Cu Ba. Tôi kêu gọi Tổng thống Mỹ Barack Obama gỡ bỏ lệnh cấm vận phi nghĩa này ngay bây giờ"....

Tại hội nghị này, một lần nữa Cu Ba khẳng định lập trường kiên định của mình và cũng “để mở cửa” sẵn sàng rộng lượng đàm phán để giải quyết bất đồng. Bộ trưởng Ngoại giao Cu-ba B.Rô-đri-ghết khẳng định: “lập trường của Cu-ba sẵn sàng hợp tác giải quyết bất đồng với Mỹ thông qua con đường đối thoại, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác trong các lĩnh vực hai bên cùng quan tâm nhưng không bao giờ từ bỏ chủ quyền cũng như con đường mà nhân dân Cu-ba đã chọn, tiếp tục xây dựng đất nước XHCN công bằng và phồn vinh”.

 Sau những nỗ lực nhằm tiêu diệt một nước Cu Ba XHCN nhỏ bé nằm ngay sát nách mình, Mỹ đã thất bại hoàn toàn và buộc phải quay lại gỡ bỏ cấm vận, bình thường hóa quan hệ với Cu Ba. Tổng thống Mỹ phải thú nhận thất bại: “Những gì diễn ra trong hơn 50 năm qua cho thấy việc cấm vận không hiệu quả. Đã đến lúc phải có một cách tiếp cận mới”. Đây chính là chiến thắng lẫy lừng của nhân dân, Đảng cộng sản Cu Ba, một nước XHCN luôn kiên định con đường họ đã chọn, không chịu làm kiếp tay sai, nô lệ.

Ai vui ai buồn?

Tuy nhiên theo như Reuter đưa tin (http://toancanhbaochi.vn/quoc-te-chuc-mung-su-kien-buoc-ngoat-my-cuba-d20327.htm ), trong khi phần lớn người Mỹ gốc Cuba chào mừng tin này vì cơ hội được trở về quê hương cách hơn 50 cây số đã rất gần thì “vẫn có không ít người gốc Cuba chỉ trích quyết định của Tổng thống Obama”. Theo VOA, một người Mỹ gốc Cuba nói: “Đây là một sự phản bội hơn 50 ngàn người đã chết trong chế độ Cuba. Nó là một sự phản bội đối với Cuba. Nhưng chúng tôi không lo ngại về Cuba nữa, chúng tôi lo ngại về Hoa Kỳ.”.Thượng nghị sĩ đại diện tiểu bang Florida Marco Rubio gốc Cuba, người lên án mọi sự nới lỏng quan hệ với La Habana cho rằng: “Tất cả tác động của quyết định này là dành cho chế độ Castro, hiện đang kiểm soát mọi khía cạnh đời sống ở Cuba, cơ hội thao túng những thay đổi này để nắm quyền mãi mãi.”. Khảo sát của Hãng FIU cho thấy tỉ lệ ủng hộ cấm vận Cuba ở cộng đồng người Mỹ gốc Cuba đã giảm từ 87% hồi năm 1991 xuống chỉ còn hơn 40% trong năm 2014. Giới quan sát nhận định thế hệ người gốc Cuba ở Mỹ với tư tưởng chống phá chính quyền nhà lãnh đạo Fidel Castro đã già đi trong khi thế hệ trẻ sống thực tế hơn, mong mỏi Mỹ và Cuba cải thiện quan hệ. 

Có vẻ như “hoàn cảnh lịch sử” Cu Ba không khá hơn Việt Nam là mấy. Những ngày qua tràn ngập trên các facebook, fanpage, blog của đám zận chủ, Cờ vàng là câu, bài bình phẩm kiểu “Cuba đã đầu hàng Mỹ”, “từ nay sẽ chỉ còn Việt Nam canh giữ hòa bình thế giới thôi sao”… cùng đú thứ bình luận xuyên tạc, hằn học, đả kích chính phủ Cuba và Việt Nam hiện nay về ý thức hệ.Thậm chí fb của “nhân sỹ trí thức” HUỳnh Ngọc Chênh lấy bức ảnh “Người dân La Habana vui mừng nghe tin các tù nhân Cuba được trả tự do, 17/12/2014” của RFI để xuyên tạc và bình phẩm theo kiểu “Đế quốc Mỹ có gì hay mà các bạn La Havana vui mừng hớn hở thế khi được bình thường hóa quan hệ ngoại giao ?”. Có bạn đọc đã bình luận: đây là những luận điệu của những kẻ kém hiểu biết, cơ hội, không có trí thức, nhận thức... nói chung chỉ còn từ dùng cho chúng là lũ "ngu dốt". Hình ảnh “Tổng thống Mỹ B. Obama và Chủ tịch Cu-ba Raul Castro đồng thời cùng một lúc công bố quyết định”, cho thấy, đây không phải là sự nhượng bộ của Mỹ hay Cuba mà là sự “thương lượng” từ cả hai bên “ngang quyền, bằng vai, ngang đầu” với nhau và bình đẳng chủ quyền của hai nước.

Chúng ta, những người Việt Nam chân chính chúc mừng người anh em Cuba anh hùng!

Đại tá Nguyễn Biên Cương