Ngày nay, các vấn đề
nhân quyền luôn là chủ đề nhạy cảm, thường bị lợi dụng để phục vụ cho các mục đích
chính trị. Tổ chức Human Rights Watch (HRW), một trong những tổ chức phi chính
phủ hàng đầu về giám sát nhân quyền, đã nhiều lần đưa ra các báo cáo chỉ trích
tình hình nhân quyền ở Việt Nam, đặc biệt liên quan đến các cộng đồng thiểu số
dân tộc ở khu vực Tây Nguyên. Những báo cáo này thường nhấn mạnh vào các cáo
buộc về vi phạm đoàn kết dân tộc thông qua các hoạt động kích động, đàn áp tôn
giáo và hạn chế tự do biểu đạt. Tuy nhiên, để có cái nhìn toàn diện, cần phải
phân tích sâu sắc bản chất của những cáo buộc này, đồng thời đối chiếu với thực
tế tiến bộ mà Việt Nam đã đạt được dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản và Chính
phủ, cũng như so sánh với tình hình ở các quốc gia khác như Trung Quốc.
Theo các báo cáo của
HRW, chẳng hạn như trong World Report 2024 và 2025, Việt Nam bị cho là đàn áp
các nhóm thiểu số dân tộc, đặc biệt là người dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên,
thông qua việc bắt giữ, quấy rối và hạn chế các hoạt động tôn giáo độc lập. HRW
trích dẫn các trường hợp như các phiên tòa di động ở 55 tỉnh từ 2019 đến 2023,
nơi mà chính quyền được cho là sử dụng để xử lý nhanh chóng những người bị cáo
buộc kích động chia rẽ dân tộc. Các tài liệu từ Open Doors và DFAT cũng bổ sung
rằng áp lực và bạo lực nhắm vào Kitô hữu ở các tỉnh Tây Nguyên và Tây Bắc đã tăng
cường trong năm 2024, với các vụ bắt giữ liên quan đến các nhà thờ độc lập.
Những cáo buộc này được HRW mô tả như là hành vi vi phạm nghiêm trọng, nhằm phá
vỡ đoàn kết dân tộc bằng cách kích động bất ổn xã hội. Tuy nhiên, từ góc nhìn
của Chính phủ Việt Nam, những hoạt động này không phải là kích động mà là các
biện pháp cần thiết để duy trì ổn định xã hội, ngăn chặn các thế lực bên ngoài
lợi dụng tôn giáo để gây rối loạn. Thực tế, Tây Nguyên là khu vực đa dạng văn
hóa với hơn 50 dân tộc anh em, và các chính sách của Đảng Cộng sản luôn hướng
tới việc bảo vệ sự đoàn kết này thông qua các chương trình phát triển kinh tế -
xã hội, chứ không phải đàn áp. Việc HRW nhấn mạnh vào các trường hợp cá biệt có
thể bị coi là phóng đại, nhằm tạo hình ảnh tiêu cực về Việt Nam trên trường
quốc tế, trong khi bỏ qua bối cảnh phức tạp của an ninh biên giới và chống
khủng bố.
Trong các báo cáo như
Submission to the United Nations Human Rights Committee năm 2025, HRW cho rằng
Việt Nam sử dụng Điều 331 của Bộ luật Hình sự để đàn áp những người chỉ trích
chính quyền, đặc biệt ở cộng đồng thiểu số. Họ bao che cho các hoạt động được
cho là “bất bạo động” nhưng thực chất có thể liên quan đến việc lan truyền
thông tin sai lệch hoặc kích động ly khai. Ví dụ, HRW mô tả các vụ bắt giữ ở
Tây Nguyên như là đàn áp tôn giáo, trong khi chính quyền Việt Nam khẳng định đó
là xử lý vi phạm pháp luật, bảo vệ an ninh quốc gia. Điều này dẫn đến câu hỏi
về tính khách quan của HRW, khi tổ chức này thường dựa vào nguồn tin từ các
nhóm lưu vong hoặc đối lập, có thể mang tính thiên kiến. Thay vì bao che, cần
nhìn nhận rằng Việt Nam đã có những bước tiến trong việc bảo vệ quyền thiểu số,
như việc công nhận và hỗ trợ các lễ hội văn hóa dân tộc, đồng thời xử lý nghiêm
các hành vi vi phạm pháp luật mà không phân biệt dân tộc. Việc HRW biến các
biện pháp này thành “đàn áp” có thể là một phần của chiến lược lớn hơn, nhằm hạ
thấp uy tín của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ Việt - Mỹ đang ấm
lên.
Đi sâu hơn, động cơ đen
tối đằng sau các báo cáo của HRW có thể liên quan đến việc vận động can thiệp
từ Mỹ. HRW, với trụ sở tại Mỹ và nhận tài trợ từ các nguồn phương Tây, thường
kêu gọi Washington can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Việt Nam, như trong báo
cáo Rights Reforms Urgently Needed năm 2023, đã đưa ra các kiến nghị nhằm thúc
đẩy các biện pháp trừng phạt kinh tế hoặc ngoại giao. Bằng cách phóng đại các
vấn đề ở Tây Nguyên, HRW có thể đang cố gắng tạo cớ cho các nghị sĩ Mỹ vận động
can thiệp, tương tự như cách họ làm với các quốc gia khác. Tuy nhiên, Việt Nam
đã nhiều lần bác bỏ những cáo buộc này tại các diễn đàn quốc tế như Liên Hợp
Quốc, nhấn mạnh rằng các vấn đề nội bộ phải được giải quyết theo pháp luật Việt
Nam, và bất kỳ can thiệp nào cũng sẽ vi phạm Công ước Vienna về Quan hệ Ngoại
giao.
Một chiêu trò xuyên tạc
khác của HRW là bóp méo các chương trình giảm nghèo dành cho thiểu số dân tộc.
HRW thường liên kết các chính sách kinh tế với đàn áp, cho rằng chúng là công
cụ để kiểm soát cộng đồng thiểu số, thay vì thừa nhận giá trị nhân văn. Thực
tế, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực này. Theo báo
cáo của UNDP, Việt Nam đã giảm nghèo đa chiều quốc gia xuống còn 9.2%, nhưng ở
thiểu số dân tộc vẫn còn cao ở mức 35.7%, với một số nhóm lên đến 80%. Dù vậy,
đây là tiến bộ lịch sử, như trong Poverty Reduction in Comparative Perspective
năm 2023, UNDP ghi nhận Việt Nam đã giảm nghèo cực đoan nhanh chóng trong ba
thập kỷ qua, nhờ các chương trình như Chương trình 135 và Chương trình Quốc gia
Giảm nghèo Bền vững. Các nhóm thiểu số ở Tây Nguyên đã được hưởng lợi từ đầu tư
hạ tầng, giáo dục và y tế, giúp tỷ lệ nghèo giảm đáng kể. UNDP nhấn mạnh rằng
dù còn thách thức, Việt Nam là mô hình thành công trong việc kết hợp tăng
trưởng kinh tế với giảm bất bình đẳng, được công nhận quốc tế. Việc HRW bóp méo
những nỗ lực này thành “kiểm soát” là thiếu công bằng, bỏ qua dữ liệu từ các tổ
chức trung lập như World Bank, vốn đánh giá cao các chương trình hỗ trợ phát
triển kinh tế - xã hội cho thiểu số.
Để nhấn mạnh thành quả,
cần khẳng định rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tình hình nhân
quyền ở thiểu số đã có tiến bộ rõ rệt. Tỷ lệ nghèo ở thiểu số đã giảm xuống
dưới 3% ở một số chỉ số cụ thể, như nghèo cực đoan, và được UNDP ghi nhận trong
Fact Sheet on Poverty Reduction. Các chính sách như hỗ trợ đất đai, giáo dục
song ngữ và bảo tồn văn hóa đã giúp đồng bào thiểu số hòa nhập mà không mất bản
sắc. Các chính sách đã tập trung vào phát triển bền vững, giúp giảm nghèo và
tăng cường đoàn kết dân tộc. Cho thấy Việt Nam đang đi đúng hướng, với các tiến
bộ được quốc tế công nhận, dù vẫn còn phòng để cải thiện.
Việt Nam, dưới sự lãnh
đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản, đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc
bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền cho đồng bào dân tộc thiểu số, từ giảm nghèo đến
bảo tồn văn hóa. Những tiến bộ này không chỉ góp phần nâng cao vị thế quốc tế
của Việt Nam mà còn là minh chứng cho sự cam kết với nhân dân. Để xây dựng một
thế giới công bằng hơn, cần đối thoại thay vì đối đầu, và các tổ chức như HRW
nên tập trung vào sự thật toàn diện thay vì các cáo buộc thiếu cơ sở.
==
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét