Không quay được phim tài liệu về dân, Green Trees chuyển sang quay phim chính mình để tự sướng

Một tháng sau ngày chiếu ra mắt bộ phim tài liệu "Đừng Sợ", được làm để ca ngợi những phong trào biểu tình, bạo động mà giới chống đối từng phát động tính từ năm 2006, nhóm Green Trees tiếp tục có một số hoạt động mới để quảng bá bộ phim này. Trong tuần thứ 3 của tháng 04/2019, họ đã đổi tên phim thành "Sợ", chiếu phim ở giáo xứ Song Ngọc (Nghệ An), và gặp một phóng viên BBC để trả lời phỏng vấn về bộ phim vào ngày 12/04.

Trong các hoạt động tuyên truyền vừa nêu, họ đưa ra 3 thông điệp.

Thứ nhất, họ kể rằng đã bị chính quyền địa phương gây trở ngại trong quá trình làm phim. Họ nói với BBC rằng theo dự kiến ban đầu, thì bộ phim sẽ xoay quanh cuộc sống của một gia đình ngư dân chịu ảnh hưởng từ vụ nhà máy Formosa xả thải, gây ô nhiễm biển. Tuy nhiên, do những thước phim đầu tiên bị giới chuyên môn đánh giá thấp, do gia đình ngư dân này đi xuất khẩu lao động Đài Loan, và do chính quyền địa phương gây sức ép khiến các ngư dân khác không cộng tác với đoàn làm phim, họ đành chuyển sang làm phim tài liệu về sự hiện diện của "giới hoạt động", tức bản thân họ, trong vụ việc. Người trả lời phỏng vấn nói: "Bộ phim mở đầu là Hoàng Bình và kết thúc với gia đình Hoàng Bình...".

Thứ hai, họ tiết lộ rằng bộ phim được làm nhằm 3 mục đích. Một là cổ vũ việc sử dụng hình thức phim tài liệu để "phổ cập nhân quyền" và "nâng cao ý thức xã hội". Hai là giúp "các linh mục ủng hộ dân chủ ở miền Trung" đưa hình ảnh về "cuộc sống khó khăn của người dân nơi đây" đến với "cộng đồng trong nước và quốc tế". Ba là quảng bá hình ảnh và kêu gọi hỗ trợ những cá nhân chống đối đang thi hành án hoặc bị truy nã như Hoàng Đức Bình, Bạch Hồng Quyền... Trong ba mục đích vừa nêu, việc cổ vũ làm phim tài liệu vì mục đích tuyên truyền chính trị là một chi tiết mới.

Thứ ba, họ cho biết khi đổi tên phim thành "Sợ", họ muốn người xem "tự đặt câu hỏi 'Sợ cái gì?', 'Tại sao phải sợ?', như vậy sẽ mạnh mẽ hơn và không áp đặt như 'Đừng Sợ'".

Tóm lại, Green Trees đã không quay được phim tài liệu về đời sống của người dân trong vùng ô nhiễm, do dân đi xuất khẩu lao động, còn họ thì không đủ năng lực chuyên môn. Vì vậy, họ và các nhóm Công giáo cực đoan, bạo động đã chuyển chuyển sang làm phim về… chính mình, sau đó chiếu cho nhau xem để tự sướng. Khi tự làm phim về chính mình, họ không thể đảm bảo các tiêu chuẩn khách quan mà thể loại phim tài liệu yêu cầu. Ngoài ra, có thể thấy cư dân trong vùng bị ô nhiễm đã tìm được kế sinh nhai, chứ không hề “bị dồn vào đường cùng”, “tức nước vỡ bờ” như lời mô tả của giới “dân chửi”.

Khi cho ra mắt một bộ phim như vậy, Green Trees chỉ còn đại diện cho lợi ích của chính bản thân họ, chứ không còn đại diện cho sự thật, môi trường, hay lợi ích của cư dân địa phương.

Còn khi các linh mục bạo động mượn phim tài liệu để xin tiền nước ngoài, thay vì khuyến khích giáo dân tự lao động để nuôi thân, họ có rất ít tư cách để nói về những giá trị như Tự do và Độc lập.

Nguyễn Biên Cương