Đã đến lúc báo “lề trái” thừa nhận thành quả của Nhà nước trong việc bảo vệ Biển Đông?

Đầu tháng 07/2019, Trung Quốc đã đưa một đội tàu khảo sát đến thăm dò các mỏ dầu tại vùng biển bãi Tư Chính, thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Từ ngày 12/07, giới chống đối đã tận dụng sự kiện này để tung tin giả, đòi thay đổi đường lối đối ngoại theo hướng “thân Mỹ - thoát Trung”, đòi thay đổi thể chế chính trị, và kích động biểu tình, bạo động. Đầu tháng 8, các bên liên quan đến xung đột trên Biển Đông đã có nhiều động thái ngoại giao và quân sự dồn dập, khiến sóng truyền thông dâng cao, tạo điều kiện để giới chống đối tổ chức một cuộc biểu tình nhỏ trong nước và chuẩn bị kích động các cuộc biểu tình kế tiếp. Dù sóng truyền thông đã tạm lắng xuống sau ngày 07/08, khi đội tàu thăm dò của Trung Quốc rút khỏi bãi Tư Chính, một số bài kích động biểu tình vẫn tiếp tục xuất hiện.

Trước tiên, hãy cùng điểm qua trình tự của các sự kiện liên quan đến bãi Tư Chính trong tuần qua, để có một cái nhìn toàn cảnh về vụ việc.

Ngày 01/08, giáo sư Carl Thayer nhận được 2 tài liệu về lượng tàu Trung Quốc đang xâm phạm bãi Tư Chính. Tài liệu thứ nhất, được cung cấp bởi một quan chức Việt Nam, nói lượng tàu Trung Quốc là 35. Một tài liệu khác, đến từ một nguồn tin mà Thayer từ chối tiết lộ, nói lượng tàu Trung Quốc lên đến 80 vào lúc đỉnh điểm. Ngày 03/08, Thayer viết trên Twitter rằng Trung Quốc đã điều 35 tàu đến vùng biển Việt Nam, lúc đỉnh điểm số tàu lên đến 80. Thông tin này khiến dư luận phi chính thống Việt Nam dâng cao từ tối 04/08, với những thông điệp tuyên truyền như “chiến tranh sắp nổ ra”, “nước sắp mất vào tay Trung Quốc”…

Trong 2 ngày kế tiếp, các bên liên quan đến xung đột và an ninh hàng hải trên Biển Đông đã có nhiều động thái ngoại giao và quân sự dồn dập.

Cụ thể, ngày 05/08, Trung Quốc tuyên bố sẽ tổ chức tập trận bắn đạn thật tại quần đảo Hoàng Sa vào ngày 06 và 07/08.

Về phía phương Tây, nhân chuyến thăm Việt Nam hôm 05/08, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Federica Mogherini đã phát biểu rằng EU quan ngại về tình hình căng thẳng gia tăng tại khu vực Biển Đông, và rằng việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông sẽ đe dọa hòa bình trong khu vực. EU cũng công bố một thông cáo chung về việc kết thúc đàm phán Hiệp định về thiết lập khuôn khổ tham gia của Việt Nam vào các hoạt động quản lý khủng hoảng của EU (Hiệp định FPA).

Ngày 06/08, tàu sân bay USS Ronald Reagan của Mỹ cập cảng nước đồng minh Philippines, cũng là một bên đang có xung đột trên biển với Trung Quốc.

Nhân sóng truyền thông mà tin tức của Thayer và tuyên bố tập trận của Trung Quốc tạo ra, trưa 06/08, khoảng 10 thành viên của nhóm No-U Hà Nội đã biểu tình 20 phút trước cửa Đại Sứ quán Trung Quốc. Các biểu ngữ giấy và khẩu hiệu miệng của họ bao gồm 3 nội dung: đòi Trung Quốc rút khỏi vùng biển của Việt Nam, đòi Chính phủ Việt Nam kiện Trung Quốc tại tòa PCA, và quy kết Chính phủ Việt Nam “bán nước”. Nhóm biểu tình cho biết họ không bị bắt giữ sau hoạt động này.

Nhân đó, từ chiều và tối 06/08, Hoàng Ngọc Giao và Ngô Anh Tuấn bắt đầu lên BBC kích động biểu tình, đồng thời kêu gọi Nhà nước chủ động tổ chức biểu tình, hoặc tạo hành lang pháp lý để “người dân” biểu tình.

Ngày 07/08, Ryan Martinson viết trên Twitter rằng tàu thăm dò HD-8 đã rời khu vực bãi Tư Chính, với lý do đã thăm dò xong. Tin tức này xuất hiện trên mạng xã hội Việt Nam từ sáng 08/08, và dần khiến những lời kêu gọi biểu tình “hạ nhiệt”.

Trong giới nghiên cứu người Việt, Hoàng Việt và Đinh Kim Phúc cho rằng tàu HD-8 rút do sự phản đối mạnh mẽ của Việt Nam và áp lực của quốc tế, đặc biệt là Mỹ; do cả Việt Nam lẫn Trung Quốc đều không muốn có chiến tranh; và do bão biển. Trong khi đó, Hà Hoàng Hợp cho rằng tàu HD-8 rút do đã tiến hành thăm dò xong. Cả 3 chuyên gia đều cho rằng vì tàu HD-8 đang neo ở căn cứ của Trung Quốc trên Đá Chữ Thập, chưa xác định được tàu Trung Quốc có sớm trở lại quấy nhiễu khu vực bãi Tư Chính hay không. Vì vậy, “vụ Tư Chính” được xem là chưa khép lại, và dư luận phi chính thống vẫn liên tục theo dõi vụ việc để khai thác các diễn biến mới.

Như vậy, các diễn biến trong tuần qua đã bác bỏ 2 thông điệp tuyên truyền mà giới “dân chửi” theo đuổi từ đầu vụ Tư Chính đến nay.

Trong khi họ tuyên truyền rằng Việt Nam không thể bảo vệ Biển Đông nếu không trở thành đồng minh quân sự của Mỹ; thực tế cho thấy Việt Nam đã tiến hành các bước vận động quốc tế một cách bền vững, bài bản và hiệu quả; mà không cần phá bỏ thế đứng độc lập của mình.

Trong khi họ tuyên truyền rằng Chính phủ Việt Nam bắt bớ, đánh đập những người chống Trung Quốc; thực tế cho thấy công an không can thiệp vào cuộc biểu tình của họ, chừng nào họ không đi quá xa khỏi mục đích được nêu, và không tạo nguy cơ phát sinh các cuộc bạo động như ở Bình Dương năm 2014 và ở Bình Thuận năm 2018.

Quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền biển cũng đã được thừa nhận bởi các báo nước ngoài:

Cách tuyên truyền của giới “dân chửi” trong vụ Tư Chính đang cho thấy họ thiếu tôn trọng sự thật, thiếu công bằng; chỉ muốn lợi dụng xung đột trên biển để trục lợi chính trị, bất chấp sự an toàn của người dân; và còn thua xa Chính phủ Việt Nam về tầm nhìn, năng lực chính trị.

Nguyễn Biên Cương