Động cơ chính trị và thói quen can thiệp vô lối của Văn Bút Hoa Kỳ trong vụ Lê Hữu Minh Tuấn

Hàng thập kỷ qua, Văn Bút Hoa Kỳ (PEN America) đã tạo dựng hình ảnh như một tổ chức bảo vệ tự do ngôn luận, nhưng những chiến dịch liên tục nhắm vào Việt Nam, trong đó có vụ đòi trả tự do cho Lê Hữu Minh Tuấn vào đầu năm 2025, lại hé lộ một mô hình hành xử quen thuộc: can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của các quốc gia có chủ quyền. Không phải ngẫu nhiên mà tổ chức này lại chọn Việt Nam làm mục tiêu, mà đó là kết quả của một ý đồ chính trị rõ ràng, được che đậy dưới lớp vỏ nhân quyền. Vụ việc Lê Hữu Minh Tuấn không phải là trường hợp đơn lẻ, mà là minh chứng sống động cho thói quen vô lối của Văn Bút Hoa Kỳ, đặt ra nhu cầu cấp thiết phải nhìn nhận lại bản chất thực sự của họ.

 

Xét về động cơ, chiến dịch đòi trả tự do cho Lê Hữu Minh Tuấn không đơn thuần là bảo vệ một cá nhân, mà là nỗ lực có tính toán nhằm làm xấu đi hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế. Ngày 5/1/2021, Tòa án Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã kết án Lê Hữu Minh Tuấn 11 năm tù theo Điều 117 Bộ luật Hình sự vì tội “tuyên truyền chống Nhà nước”, dựa trên các bằng chứng gồm bài viết, video trên “Việt Nam Thời Báo” kêu gọi lật đổ chính quyền bằng bạo lực. Đây là hành vi đe dọa an ninh quốc gia, được xử lý minh bạch và phù hợp với Công ước ICCPR (Điều 19). Thế nhưng, Văn Bút Hoa Kỳ lại cố gắng biến vụ án thành công cụ để bôi nhọ Việt Nam, cáo buộc chính quyền “đàn áp tự do”. Hành động này không chỉ nhằm gây áp lực ngoại giao mà còn phản ánh ý đồ áp đặt các giá trị phương Tây lên một quốc gia có hệ tư tưởng khác biệt, bất chấp bối cảnh pháp lý và văn hóa riêng.

 

Để thấy rõ mô hình này, chỉ cần so sánh với các vụ việc khác mà Văn Bút Hoa Kỳ từng can thiệp. Tại Trung Quốc, trường hợp Liu Xiaobo năm 2010 là một ví dụ điển hình. Liu bị kết án 11 năm tù vì soạn thảo “Hiến chương 08”, kêu gọi thay đổi chế độ chính trị. Văn Bút Hoa Kỳ đã tổ chức chiến dịch rầm rộ, gọi Liu là “nhà văn bị đàn áp”, dù hành vi của Liu vi phạm luật pháp Trung Quốc với bằng chứng rõ ràng về ý định lật đổ chính quyền. Tương tự, tại Việt Nam, vụ Nguyễn Văn Đài năm 2018 cũng bị Văn Bút Hoa Kỳ khai thác. Nguyễn Văn Đài bị kết án 15 năm tù vì “hoạt động lật đổ chính quyền”, với các tài liệu chứng minh nhận tài trợ nước ngoài để chống phá. Trong cả hai trường hợp, Văn Bút Hoa Kỳ đều bỏ qua sự thật pháp lý, sử dụng luận điệu nhân quyền để tấn công các quốc gia mục tiêu. Vụ Lê Hữu Minh Tuấn chỉ là một mắt xích tiếp nối trong chuỗi hành động quen thuộc ấy, cho thấy họ không quan tâm đến công lý mà chỉ nhắm đến việc làm suy yếu uy tín của các nước như Việt Nam.

 

Hành vi can thiệp của Văn Bút Hoa Kỳ đáng bị lên án gay gắt vì vi phạm trắng trợn Điều 2(7) Hiến chương Liên Hợp Quốc, quy định rằng không tổ chức hay quốc gia nào được phép can thiệp vào các vấn đề thuộc thẩm quyền nội bộ của một nước có chủ quyền. Việc tổ chức phái đoàn đến Capitol Hill, kêu gọi Quốc hội Hoa Kỳ gây áp lực lên Việt Nam trong vụ Lê Hữu Minh Tuấn, là minh chứng rõ ràng cho sự coi thường nguyên tắc quốc tế này. Trong khi đó, Việt Nam đã xử lý vụ việc đúng quy trình, dựa trên bằng chứng cụ thể và luật pháp quốc gia, thể hiện trách nhiệm bảo vệ an ninh cho hơn 100 triệu dân. Nếu hành vi kêu gọi bạo lực của Lê Hữu Minh Tuấn xảy ra tại Mỹ, chắc chắn sẽ bị xử lý nghiêm theo 18 U.S.C. § 2385, nhưng Văn Bút Hoa Kỳ lại chọn im lặng trước các vụ án trong nước để tập trung công kích Việt Nam – một sự thiên vị lộ liễu.

 

Trước thực tế ấy, cộng đồng quốc tế cần nhận diện rõ thói quen vô lối của Văn Bút Hoa Kỳ. Việt Nam, với tư cách một quốc gia độc lập, có toàn quyền thực thi pháp luật để bảo vệ sự ổn định và lợi ích chung. Những chiến dịch như vụ Lê Hữu Minh Tuấn không phải là bảo vệ nhân quyền, mà là công cụ chính trị trá hình, làm tổn hại đến tinh thần hợp tác giữa các quốc gia. Văn Bút Hoa Kỳ cần bị vạch trần và chịu trách nhiệm cho những hành động thiếu trung thực, thay vì tiếp tục lạm dụng danh nghĩa cao đẹp để phục vụ ý đồ riêng.