“Luật sư nhân quyền” thì được phép trốn thuế?

Ngày 02/07/2019, Công an tỉnh Khánh Hòa đã khởi tố bị can, thực thi việc khám xét nơi ở, nơi làm việc với luật sư Trần Vũ Hải và vợ, để điều tra về dấu hiệu trốn thuế trong việc mua bán nhà đất ở thành phố Nha Trang. Theo cáo buộc, khi ký giấy tờ mua bán bán nhà đất ở Nha Trang vào ngày 10/06/2018, vợ chồng ông Hải đã giúp người bán trốn thuế 276 triệu VNĐ. Người bán trong vụ việc đã yêu cầu nộp thuế, nhưng chưa được chấp nhận.

Cùng ngày 02/07, luật sư Ngô Anh Tuấn thay mặt gia đình Trần Vũ Hải ra thông báo báo chí về vụ việc. Thông cáo công kích rằng trong quá trình khám xét nhà ông Hải, cơ quan điều tra đã “thu giữ nhiều tài liệu, đồ vật không liên quan đến vụ án, trong đó có một số hồ sơ bào chữa những vụ án quan trọng tại Việt Nam”, bao gồm “vụ Trương Duy Nhất” mà ông Hải chưa được cấp thủ tục bào chữa. Ngoài ra, thông cáo cho biết ông Hải “hy vọng” “nhiều luật sư sẽ tình nguyện bào chữa cho gia đình ông”.

Vì Trần Vũ Hải thường xuyên hiện diện trong dư luận chống đối, bất mãn dưới cả vai trò người viết lẫn luật sư, trong tuần qua, giới chống đối đã tích cực tuyên truyền về vụ việc, để bênh vực ông Hải và công kích Nhà nước. Các hoạt động tuyên truyền của họ chủ yếu đưa ra 2 thông điệp.

Trong thông điệp thứ nhất, họ tuyên truyền rằng Nhà nước đang vin vào lý do trốn thuế để áp đặt “một bản án chính trị”, “nhằm bịt miệng những luật sư có chính kiến và không sợ cất tiếng nói chất vấn những việc làm sai trái của chính quyền”. Họ ví vụ việc này với vụ trốn thuế của Lê Quốc Quân và vụ “2 cái bao cao su” của Cù Huy Hà Vũ. Nguyễn Văn Đài khai triển ý này, khi viết rằng công an hành xử như vậy để nhắm đến 2 mục đích – là thu hồi giấy phép hành nghề luật sư của Hải, và tìm thêm bằng chứng về các sai phạm có thể khiến Hải phải đi tù.

Trong thông điệp thứ hai, luật sư Lê Luân viết rằng nếu không có bằng chứng cho thấy 2 bên ký hợp đồng mua bán nhà đất ở mức giá thấp, nhưng lại giao dịch thực ở mức giá cao, thì cơ quan điều tra sẽ không chể chứng minh ông Hải trốn thuế.

Hiện nay, cánh luật sư chống đối, bất mãn, bao gồm nhóm của Trần Vũ Hải, vẫn đang dẫn đầu hướng tuyên truyền này. Các tổ chức, cá nhân chống đối khác lên tiếng ủng hộ khá nhiều nhưng không có sức nặng, phần vì bài viết của họ thiếu các phân tích chuyên sâu, phần vì nhiều người không thích ông Hải.

Hiện nay, cánh luật sư trung lập không có cùng ý kiến về vụ việc này. Cụ thể, một bộ phận luật sư tuyên bố ủng hộ ông Hải vì ông là “đàn anh đáng kính trong nghề”, hoặc bị giới chống đối thuyết phục rằng đây là “vụ án chính trị” đội lốt án kinh tế. Trong khi đó, một bộ phận khác viết rằng phải đợi đọc cáo trạng mới có thể kết luận về vụ việc.

Sau khi xem xét vấn đề, chúng tôi đồng ý với quan điểm của một số luật sư, rằng không nên kết luận về vụ việc trước khi đọc cáo trạng. Nếu cơ quan điều tra tìm được bằng chứng cho thấy ông Trần Vũ Hải giao dịch ở mức giá cao hơn hợp đồng, thì chính các phân tích của ông Lê Luân hôm nay sẽ chứng minh rằng ông Hãi đã phạm pháp. Và nếu ông Hải phạm pháp, đương nhiên ông phải chịu trách nhiệm trước tòa, dù có “nguyên nhân chính trị” đằng sau việc ông bị truy tố hay không.

Hiện nay, những người bạn tốt của Trần Vũ Hải đang rất tin rằng ông Hải tuyệt đối vô tội, không làm gì sai, lương tri trong sáng như thiên thần. Nếu đã tin tưởng ông Hải như vậy, họ không nên lo ngại khi cơ quan điều tra tiện tay thu thập thêm bằng chứng về các vụ việc khác.

Công bằng mà nói, thì việc ông Hải bị truy tố về tội kinh tế cũng là việc đáng buồn. Tuy nhiên, sự kiện này cũng buồn cười, bởi lâu nay ông Hải chuyên lợi dụng các vụ tranh chấp kinh tế để tuyên truyền chính trị, rồi lại lợi dụng chuyện chính trị để kiếm lợi nhuận kinh tế. Ngay trong giới “dân chửi”, không ít người phiền lòng về đội ông Hải, khi thấy họ thu của mỗi “dân oan” và “tù nhân lương tâm” hàng trăm triệu đồng mà không bào chữa được, chỉ giúp làm truyền thông. Giả sử có ai truy tố ông về tội kinh tế để xử lý vấn đề chính trị, thì cũng chỉ là đòn “gậy ông đập lưng ông”, không có gì quá quắt.

Nguyễn Biên Cương