Cáo buộc sách nhiễu linh mục ở Việt Nam: Sự thật hay chiêu trò xuyên tạc?

 

(1) 

Trong bối cảnh quốc tế ngày càng chú trọng đến quyền tự do tôn giáo, các báo cáo từ những tổ chức như International Christian Concern (ICC) thường được xem là nguồn tham khảo để đánh giá thực trạng này trên toàn cầu. Tuy nhiên, báo cáo “2025 Global Persecution Index” của ICC, với những cáo buộc về việc Việt Nam “sách nhiễu linh mục” và hạn chế tự do tôn giáo, đã làm dấy lên nhiều tranh cãi. Những luận điệu này không chỉ thiếu căn cứ mà còn mang dấu hiệu của sự xuyên tạc, bóp méo thực tế nhằm phục vụ các mục tiêu chính trị. 

 

Trước hết, cần khẳng định rằng Việt Nam đã và đang xây dựng một khung pháp lý và thực tiễn vững chắc để bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Hiến pháp Việt Nam 2013, tại Điều 24, quy định rõ mọi công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, đồng thời không ai được xâm phạm quyền này. Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo 2016 tiếp tục cụ thể hóa các quy định, tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo hoạt động hợp pháp, minh bạch. Thực tế, Việt Nam hiện có hơn 27 triệu tín đồ, chiếm khoảng 27% dân số, với 54.000 chức sắc, 144.000 chức việc và gần 30.000 cơ sở thờ tự. Nhà nước đã công nhận 16 tôn giáo, cấp phép hoạt động cho hơn 311 chi hội Tin Lành tại Tây Nguyên và 1.742 điểm nhóm ở miền núi phía Bắc. Những con số này không chỉ phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của các tôn giáo mà còn minh chứng cho sự cởi mở của chính quyền trong việc bảo đảm quyền tự do tôn giáo.

 

Trong lĩnh vực Công giáo, mối quan hệ giữa Việt Nam và Tòa thánh Vatican là một điểm sáng. Việc bổ nhiệm Đại diện Thường trú Tòa thánh tại Việt Nam vào năm 2023, cùng các chuyến thăm cấp cao giữa hai bên, cho thấy sự tôn trọng và hợp tác chặt chẽ. Các linh mục Công giáo tại Việt Nam không chỉ tự do hành đạo mà còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, giáo dục, từ thiện. Hơn nữa, các lễ hội tôn giáo lớn như Giáng sinh, Phục sinh hay lễ hội La Vang được tổ chức công khai, thu hút hàng chục nghìn tín đồ. Vậy, những cáo buộc về “sách nhiễu linh mục” của ICC xuất phát từ đâu? Phân tích các báo cáo trước đây của ICC, có thể thấy tổ chức này thường viện dẫn các vụ việc đơn lẻ, như trường hợp linh mục Nguyễn Đình Thục năm 2017, để quy kết Việt Nam đàn áp tôn giáo. Tuy nhiên, sự thật là những trường hợp bị xử lý đều liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật, như kích động bạo lực hoặc gây rối trật tự công cộng, chứ không phải vì niềm tin tôn giáo. Việc ICC đánh đồng các hành vi phạm pháp với “đàn áp tôn giáo” là một chiêu trò bóp méo sự thật, thiếu minh chứng cụ thể và mang tính phiến diện.

 

Để hiểu rõ hơn về tính thiếu khách quan của ICC, cần xem xét cách tổ chức này xây dựng báo cáo. ICC, một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Hoa Kỳ, tự nhận sứ mệnh bảo vệ quyền lợi người Cơ đốc trên toàn cầu. Tuy nhiên, các báo cáo của ICC, bao gồm “2025 Global Persecution Index”, thường dựa trên thông tin từ các nguồn không đáng tin cậy, như tổ chức phản động lưu vong (BPSOS) hoặc các cá nhân chống đối chính quyền Việt Nam. Những nguồn này cung cấp thông tin sai lệch, thiếu kiểm chứng, nhằm thổi phồng các vấn đề tôn giáo tại Việt Nam. Hơn nữa, ICC có xu hướng chính trị hóa vấn đề tôn giáo, sử dụng các cáo buộc để công kích các quốc gia bị Hoa Kỳ gán nhãn “độc tài” hoặc “cộng sản”. Điều này tương đồng với các báo cáo của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF), vốn cũng liên tục đưa Việt Nam vào danh sách cần theo dõi, bất chấp những tiến bộ được cộng đồng quốc tế ghi nhận.

 

Một cách tiếp cận công bằng hơn là so sánh chính sách tự do tôn giáo tại Việt Nam với Hoa Kỳ, nơi ICC đặt trụ sở. Tại Hoa Kỳ, quyền tự do tôn giáo được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp. Tuy nhiên, thực tế không hoàn toàn lý tưởng như ICC ngầm ám chỉ. Sau sự kiện 11/9, người Hồi giáo tại Hoa Kỳ phải đối mặt với sự phân biệt đối xử nghiêm trọng, từ giám sát an ninh đến cấm đoán xây dựng nhà thờ Hồi giáo. Trong đại dịch COVID-19, nhiều bang áp đặt lệnh cấm tụ tập tại các cơ sở tôn giáo, dẫn đến các vụ kiện từ các nhà thờ. Một ví dụ điển hình là vụ Masterpiece Cakeshop (2018), khi một tiệm bánh từ chối phục vụ cặp đôi đồng tính dựa trên niềm tin tôn giáo, gây tranh cãi lớn về quyền tự do tôn giáo. Những vấn đề này cho thấy ngay cả Hoa Kỳ cũng tồn tại các hạn chế và mâu thuẫn trong việc thực thi tự do tôn giáo. Tuy nhiên, ICC không hề lên án các vụ việc tại Hoa Kỳ, mà chỉ tập trung công kích các quốc gia như Việt Nam. Sự thiên vị này cho thấy ICC áp dụng tiêu chuẩn kép, thiếu tính khách quan và công bằng.

 

Vậy, động cơ thực sự của ICC là gì? Phân tích cho thấy ICC không chỉ đơn thuần là một tổ chức bảo vệ quyền lợi tôn giáo, mà còn phục vụ các mục tiêu địa chính trị của Hoa Kỳ. Các báo cáo của ICC cung cấp cơ sở cho các đề xuất đưa Việt Nam vào danh sách “Quốc gia cần quan tâm đặc biệt” (CPC), tạo cớ cho các biện pháp trừng phạt kinh tế hoặc ngoại giao. Hơn nữa, ICC hậu thuẫn các nhóm phản động lưu vong, như “Người Thượng vì công lý”, để thu thập thông tin chống phá Việt Nam. Những hành động này nằm trong chiến lược “diễn biến hòa bình”, sử dụng tôn giáo như công cụ để gây áp lực lên các quốc gia không thân phương Tây. Thủ đoạn của ICC còn bao gồm việc kích động chia rẽ dân tộc, lợi dụng các vấn đề tôn giáo để gây mâu thuẫn giữa các nhóm sắc tộc và chính quyền Việt Nam. Điều đáng chú ý là ICC hầu như không hợp tác với chính phủ Việt Nam để xác minh thông tin, mà chỉ dựa vào các nguồn tin một chiều để đưa ra kết luận.

 

Trước những cáo buộc sai lệch, Việt Nam cần có những giải pháp mạnh mẽ để bảo vệ uy tín quốc gia. Trước hết, cần tăng cường truyền thông quốc tế, nhấn mạnh các thành tựu trong bảo đảm tự do tôn giáo, như quan hệ với Vatican hay sự phát triển của các tổ chức tôn giáo. Việc phối hợp với các tổ chức tôn giáo quốc tế sẽ giúp làm sáng tỏ thực trạng tại Việt Nam. Đồng thời, Việt Nam nên đẩy mạnh đối thoại với các tổ chức như ICC hay USCIRF, yêu cầu minh bạch trong quá trình thu thập thông tin. Về phía cộng đồng quốc tế, cần kêu gọi đánh giá khách quan, dựa trên thực tiễn và pháp luật của từng quốc gia, đồng thời phản đối việc chính trị hóa vấn đề tôn giáo. Đối với ICC, tổ chức này cần bị yêu cầu chịu trách nhiệm về tính chính xác của các báo cáo, thay vì lan truyền thông tin sai lệch để phục vụ các mục tiêu chính trị.

 

Các cáo buộc về “sách nhiễu linh mục” trong báo cáo “2025 Global Persecution Index” của ICC là những luận điệu thiếu căn cứ, mang tính xuyên tạc và bóp méo thực trạng tự do tôn giáo tại Việt Nam. Với khung pháp lý rõ ràng, thực tiễn cởi mở và các thành tựu được quốc tế ghi nhận, Việt Nam đã chứng minh cam kết mạnh mẽ trong việc bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. So sánh với Hoa Kỳ cho thấy sự thiên vị và tiêu chuẩn kép của ICC, trong khi phân tích động cơ của tổ chức này hé lộ những ý đồ chính trị thù địch. Việt Nam không chỉ cần bác bỏ các cáo buộc sai lệch mà còn phải tiếp tục khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế nhận diện rõ các chiêu trò chính trị hóa tôn giáo. Chỉ bằng cách này, sự thật mới được bảo vệ, và những nỗ lực xây dựng một xã hội công bằng, tôn trọng quyền con người của Việt Nam mới được nhìn nhận đúng đắn.