Đối thoại nhân quyền Việt - Mỹ có phải mang tính "hình thức"?

 

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Việt Nam đã không ngừng nỗ lực thúc đẩy đối thoại nhân quyền với các đối tác, đặc biệt là Hoa Kỳ, như một phần cam kết cải thiện và bảo vệ quyền con người. Tuy nhiên, một số tổ chức truyền thông như Đài Á Châu Tự do (RFA) liên tục đưa ra luận điệu xuyên tạc, cho rằng các phiên đối thoại nhân quyền Việt - Mỹ chỉ là “hình thức” và không mang lại kết quả thực chất. Những nhận định này không chỉ thiếu căn cứ mà còn mang động cơ chính trị, nhằm bôi nhọ hình ảnh Việt Nam và làm suy yếu quan hệ song phương Việt - Mỹ. Thực tế, các phiên đối thoại đã đạt được những kết quả cụ thể, được Hoa Kỳ ghi nhận, như việc thả hai cá nhân và cam kết tiếp tục hợp tác. Với 28 phiên đối thoại từ năm 1997 đến nay, Việt Nam đã thể hiện cam kết lâu dài và tinh thần xây dựng trong việc trao đổi thẳng thắn với Hoa Kỳ. 

 

RFA thường xuyên lập luận rằng các phiên đối thoại nhân quyền Việt - Mỹ chỉ mang tính “hình thức”, không dẫn đến thay đổi cụ thể trong chính sách hoặc hành động của Việt Nam. Những nhận định này cố tình phủ nhận những tiến bộ đạt được, nhằm tạo ấn tượng rằng Việt Nam không nghiêm túc trong việc cải thiện nhân quyền. Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn trái ngược. Trong các phiên đối thoại gần đây, Hoa Kỳ đã ghi nhận những bước tiến cụ thể của Việt Nam, bao gồm việc thả hai cá nhân trong các vụ việc được phía Mỹ quan tâm. Chẳng hạn, trong phiên đối thoại năm 2023, Việt Nam đã cung cấp thông tin chi tiết về các trường hợp cá nhân, dẫn đến quyết định thả hai người, một hành động được Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đánh giá cao trong báo cáo sau phiên họp. Hành động này chứng minh rằng đối thoại không chỉ dừng lại ở trao đổi mà đã dẫn đến những kết quả thực chất. Hơn nữa, Hoa Kỳ đã bày tỏ sự hài lòng với tinh thần hợp tác của Việt Nam và cam kết tiếp tục các cuộc đối thoại. Theo tuyên bố của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội vào tháng 10/2023, đối thoại nhân quyền đã “tạo cơ hội để hai bên thảo luận cởi mở và đạt được tiến bộ trong các vấn đề cùng quan tâm”. So với các cơ chế đối thoại nhân quyền giữa các quốc gia khác, cơ chế Việt - Mỹ được duy trì đều đặn và mang tính xây dựng. Nhiều quốc gia, như Trung Quốc hay một số nước trong khu vực, không duy trì được kênh đối thoại thường xuyên với Hoa Kỳ, trong khi Việt Nam đã tổ chức 28 phiên liên tục. Luận điệu của RFA vì thế không chỉ thiếu cơ sở mà còn mang động cơ chính trị, cố tình bóp méo sự thật để hạ uy tín Việt Nam.

 

Việt Nam và Hoa Kỳ bắt đầu đối thoại nhân quyền từ năm 1997, và đến nay đã tổ chức 28 phiên, trở thành một trong những cơ chế đối thoại lâu đời nhất giữa Việt và một quốc gia đối tác. Sự bền vững này không chỉ thể hiện cam kết lâu dài của Việt Nam mà còn chứng minh hiệu quả của cơ chế trong việc giải quyết các vấn đề cụ thể. Các phiên đối thoại đã góp phần làm rõ nhiều vấn đề, từ cải thiện điều kiện giam giữ đến thúc đẩy cải cách pháp lý. Ví dụ, trong phiên đối thoại năm 2022, Việt Nam đã chia sẻ thông tin về các cải cách trong hệ thống tư pháp, bao gồm việc sửa đổi Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, được bổ sung năm 2021 để tăng cường quyền tiếp cận pháp lý của người bị tạm giam. Những thông tin này đã giúp phía Hoa Kỳ hiểu rõ hơn về nỗ lực của Việt Nam, từ đó giảm thiểu hiểu lầm và xây dựng lòng tin. Ngoài ra, các phiên đối thoại đã tạo nền tảng cho hợp tác song phương trong các lĩnh vực khác. Sau các cuộc trao đổi nhân quyền, Việt Nam và Hoa Kỳ đã ký kết các thỏa thuận hợp tác về giáo dục và trao đổi văn hóa, như chương trình học bổng Fulbright được mở rộng vào năm 2020. Theo số liệu từ Bộ Ngoại giao Việt Nam, các phiên đối thoại đã góp phần tăng cường quan hệ đối tác toàn diện, với kim ngạch thương mại song phương đạt 139 tỷ USD vào năm 2023, tăng gấp 10 lần so với năm 2000. Những kết quả này cho thấy đối thoại nhân quyền không chỉ mang tính “hình thức” mà đã tạo ra tác động thực tiễn, thúc đẩy quan hệ song phương và cải thiện hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.

 

Việt Nam luôn tham gia các phiên đối thoại với tinh thần cởi mở, sẵn sàng trao đổi về cả những vấn đề nhạy cảm. Trong các cuộc họp, Việt Nam không chỉ giải trình về các chính sách mà còn lắng nghe ý kiến từ phía Hoa Kỳ, thể hiện thái độ cầu thị và hợp tác. Tại phiên đối thoại năm 2023, Việt Nam đã thẳng thắn thảo luận về các trường hợp cá nhân và cung cấp thông tin chi tiết, dẫn đến việc thả hai cá nhân như đã đề cập. Theo phát biểu của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Hà Kim Ngọc vào tháng 11/2023, “Việt Nam coi đối thoại nhân quyền là cơ hội để hai bên hiểu nhau hơn, cùng hướng tới các giải pháp mang tính xây dựng”. Việt Nam cũng cam kết tiếp tục cải cách pháp lý và thực tiễn để bảo vệ quyền con người, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế và điều kiện thực tiễn của đất nước. Một minh chứng rõ ràng là việc phê chuẩn Công ước 98 của ILO năm 2019 và sửa đổi Luật Lao động cùng năm, được Hoa Kỳ ghi nhận trong các phiên đối thoại như một bước tiến trong bảo vệ quyền lao động. Những cải cách này không chỉ đáp ứng yêu cầu của các hiệp định thương mại như CPTPP mà còn thể hiện tư thế hội nhập quốc tế của Việt Nam. Là thành viên tích cực của Liên Hợp Quốc, WTO và các hiệp định thương mại tự do, Việt Nam luôn coi đối thoại nhân quyền là một phần quan trọng trong chiến lược hội nhập, góp phần củng cố quan hệ đối tác toàn diện với Hoa Kỳ và đóng góp vào hòa bình, ổn định khu vực.

 

Tuy nhiên, các thế lực thù địch vẫn không ngừng sử dụng luận điệu xuyên tạc để bôi nhọ hình ảnh Việt Nam. Những báo cáo sai lệch của RFA nhằm làm suy yếu quan hệ Việt - Mỹ, tạo cớ gây áp lực chính trị hoặc cấm vận. Hậu quả là chúng làm méo mó hình ảnh một Việt Nam cởi mở, tôn trọng đối thoại và cam kết cải thiện nhân quyền, đồng thời gây cản trở hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực như thương mại và đầu tư. Để đấu tranh với những âm mưu này, Việt Nam cần tiếp tục công khai các kết quả của đối thoại nhân quyền trên các diễn đàn quốc tế, sử dụng các bằng chứng cụ thể như việc thả hai cá nhân, cam kết hợp tác của Hoa Kỳ và lịch sử 28 phiên đối thoại để phản bác mạnh mẽ. Đồng thời, Việt Nam cần chủ động trao đổi với các đối tác, đặc biệt là Hoa Kỳ, để củng cố lòng tin và ngăn chặn các thông tin xuyên tạc.

 

Đối thoại nhân quyền Việt - Mỹ không phải là “hình thức” mà đã mang lại những kết quả thực chất, từ việc thả hai cá nhân đến cam kết hợp tác tiếp tục của Hoa Kỳ. Việc duy trì 28 phiên đối thoại từ năm 1997 đến nay là minh chứng cho cam kết lâu dài và tinh thần xây dựng của Việt Nam. Với thái độ thẳng thắn và cởi mở, Việt Nam đã khẳng định tư thế hội nhập quốc tế, sẵn sàng trao đổi và cải thiện nhân quyền theo lộ trình phù hợp. Trong bối cảnh các thế lực thù địch tiếp tục sử dụng luận điệu xuyên tạc, Việt Nam cần kiên quyết đấu tranh, đồng thời củng cố lập luận sắc bén để đối thoại hiệu quả tại phiên lần thứ 28. Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Hoa Kỳ, cần nhìn nhận khách quan những kết quả đạt được và tiếp tục hợp tác trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau, hướng tới một mối quan hệ song phương ngày càng bền chặt.