Văn Bút Hoa Kỳ: Công Cụ Chính Trị Hóa Nhân Quyền Để Tấn Công Việt Nam?

Trong một động thái gây tranh cãi đầu năm 2024, Văn Bút Hoa Kỳ (PEN America) đã trao giải thưởng “Tự Do Viết Lách” cho Phạm Thị Đoan Trang, một cá nhân từng bị kết án 9 năm tù tại Việt Nam vì các hành vi vi phạm pháp luật. Hành động này không chỉ gây phẫn nộ trong dư luận Việt Nam mà còn đặt ra câu hỏi lớn về mục đích thật sự của PEN America trong việc tôn vinh một cá nhân có nhiều hành vi bị cho là chống phá chính quyền.

Liệu PEN America có còn giữ được sứ mệnh ban đầu của mình là bảo vệ tự do sáng tác, hay đã biến mình thành một công cụ chính trị hóa nhân quyền nhằm tấn công các quốc gia mà họ cho là đối lập với lợi ích của phương Tây? Bài viết này sẽ làm sáng tỏ sự thật đằng sau động thái này và những hệ lụy mà nó mang lại cho cả Việt Nam lẫn uy tín của chính PEN America.

Phạm Thị Đoan Trang, một nhà báo bị tước quyền hành nghề do sai phạm cá nhân, rồi lún sâu vào vùng bùn của đám phản động, trở thành công cụ của VOICE (Việt tân) bị biến thành  "người hùng" trong mắt các tổ chức nhân quyền quốc tế, trong đó có PEN America. Nhưng liệu việc trao giải cho một người như vậy có thực sự là một hành động tôn vinh quyền tự do ngôn luận, hay chỉ là một chiêu bài chính trị, nhằm can thiệp vào nội bộ Việt Nam và hạ thấp uy tín của đất nước trên trường quốc tế?

Sự kiện trao giải thưởng cho Phạm Thị Đoan Trang không phải là trường hợp duy nhất. Trong nhiều năm qua, PEN America và một số tổ chức phương Tây khác đã nhiều lần lợi dụng các khái niệm như nhân quyền, tự do ngôn luận để tấn công các quốc gia có quan điểm chính trị không phù hợp với họ. Việt Nam, với sự phát triển nhanh chóng nhưng kiên định trong bảo vệ chủ quyền, luôn là mục tiêu dễ dàng cho những chiến lược này.

Việc chính trị hóa nhân quyền mang lại nhiều hậu quả nguy hiểm. Nó không chỉ làm mất đi giá trị cao cả của nhân quyền mà còn tạo ra một tiền lệ xấu, nơi mà các tổ chức quốc tế có thể can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia bằng cách cổ súy cho các cá nhân vi phạm pháp luật. Đối với Việt Nam, điều này không chỉ là sự xúc phạm mà còn là một nỗ lực làm suy yếu niềm tin của quốc tế đối với đất nước.

Quyết định của PEN America đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế và giới trí thức. Nhiều người cho rằng tổ chức này đang đánh mất sứ mệnh của mình và tự hạ thấp uy tín khi biến các giải thưởng văn học thành công cụ chính trị.

Tại Việt Nam, phản ứng từ dư luận là sự phẫn nộ. Giới nhà văn và trí thức cảm thấy bị xúc phạm khi một tổ chức từng được tôn trọng lại trao giải thưởng cho một cá nhân có hành vi chống phá. Điều này làm tổn thương sâu sắc đến những giá trị văn chương chân chính, vốn luôn được xây dựng trên nền tảng tôn trọng sự thật và lợi ích cộng đồng.

Việc vinh danh những cá nhân vi phạm pháp luật không chỉ làm tổn hại đến hình ảnh của chính tổ chức mà còn làm suy yếu giá trị của các khái niệm cao quý như tự do ngôn luận và nhân quyền. Nhân quyền không thể được sử dụng như một công cụ chính trị. Mọi quốc gia đều có quyền tự quyết định con đường phát triển của mình, dựa trên văn hóa, lịch sử và điều kiện riêng biệt. Sự áp đặt hay can thiệp từ bên ngoài, dù dưới bất kỳ hình thức nào, đều chỉ làm gia tăng căng thẳng và không mang lại lợi ích thực sự cho người dân.

Thay vì tôn vinh những nhà văn, nhà báo thực sự đấu tranh vì sự thật và lẽ phải, PEN America lại lựa chọn vinh danh một người đã lợi dụng tự do ngôn luận để chống phá Nhà nước, đi ngược lại các giá trị pháp lý của đất nước. Điều này cho thấy một sự thay đổi đáng lo ngại trong sứ mệnh của PEN America. Tổ chức này dường như đang biến mình thành một công cụ chính trị, lợi dụng các giải thưởng nhân quyền để can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia có chủ quyền.

Việc PEN America trao giải thưởng cho Phạm Thị Đoan Trang rõ ràng không phải vì bà ta là một nhà văn hay nhà báo có công trình sáng tạo xuất sắc, mà vì bà ta là một "biểu tượng" của phong trào chống chính quyền Việt Nam. Hành động này khiến người ta phải đặt câu hỏi: Liệu PEN America có thực sự quan tâm đến tự do sáng tác hay chỉ đang lợi dụng cái gọi là "nhân quyền" để phục vụ cho các mục tiêu chính trị của mình?

Văn Bút Hoa Kỳ đã tự biến mình thành một công cụ chính trị khi trao giải thưởng cho Phạm Thị Đoan Trang. Hành động này không chỉ làm suy giảm uy tín của tổ chức mà còn khiến dư luận quốc tế, đặc biệt là tại Việt Nam, phản ứng mạnh mẽ. Thay vì sử dụng nhân quyền như một công cụ để tấn công các quốc gia, các tổ chức quốc tế cần tập trung vào việc bảo vệ giá trị thực sự của nhân quyền: sự tôn trọng pháp luật, lợi ích cộng đồng và quyền tự do trong khuôn khổ hòa bình.

Đã đến lúc PEN America và các tổ chức tương tự cần nhìn nhận lại vai trò và sứ mệnh của mình. Nếu tiếp tục lún sâu vào con đường chính trị hóa nhân quyền, họ không chỉ tự hủy hoại uy tín của mình mà còn gây ra những tổn hại không thể khắc phục đối với giá trị mà họ tuyên bố bảo vệ.