Những cáo buộc của USCIRF và thực tế tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam

 

Các cáo buộc của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) liên quan đến tình hình tự do tôn giáo tại Việt Nam đã được nêu ra với các lập luận rằng chính phủ Việt Nam giám sát, quấy rối, giam giữ và ngăn cản các cộng đồng tôn giáo chưa đăng ký thực hiện quyền tự do tôn giáo của họ. Đây là các cáo buộc thiếu cơ sở và không phản ánh đúng thực tế.

Hiến pháp Việt Nam khẳng định rằng công dân "có thể theo bất kỳ tôn giáo nào hoặc không theo tôn giáo nào" và rằng "tất cả các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật." Điều này cho thấy, về mặt pháp lý, Việt Nam tôn trọng và bảo vệ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân. Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo 2018 của Việt Nam được ban hành nhằm cụ thể hóa các quyền này, cung cấp cơ chế bảo vệ cho các tổ chức tôn giáo, và đảm bảo rằng các hoạt động tôn giáo được diễn ra trong khuôn khổ pháp luật.

Trong năm 2023, chính phủ Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy tự do tôn giáo và hỗ trợ các tổ chức tôn giáo. Một ví dụ rõ ràng là việc tổ chức các sự kiện tôn giáo lớn như Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2023 tại Hà Nam với sự tham gia của hàng nghìn Phật tử và khách mời quốc tế, bao gồm nhiều chức sắc tôn giáo và các đại diện từ nhiều quốc gia khác nhau. Sự kiện này không chỉ thể hiện sự tự do tôn giáo mà còn là minh chứng cho sự hỗ trợ tích cực của chính phủ Việt Nam đối với các hoạt động tôn giáo lớn.

USCIRF cho rằng Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo 2018 hạn chế tự do tôn giáo bằng cách yêu cầu các nhóm tôn giáo phải đăng ký để hoạt động hợp pháp và phải nhận được sự chấp thuận cho tất cả các hoạt động trong năm tới. Tuy nhiên, việc đăng ký không phải là một hình thức kiểm soát mà là một cơ chế bảo vệ cho các tổ chức tôn giáo, giúp họ có tư cách pháp nhân và được hưởng các quyền lợi hợp pháp. Việc này cũng giúp chính phủ quản lý và hỗ trợ các tổ chức tôn giáo một cách hiệu quả hơn.

Một ví dụ cụ thể là việc công nhận 46 tổ chức tôn giáo và 16 tôn giáo vào tháng 8 năm 2023. Việc công nhận này chứng minh rằng chính phủ Việt Nam không chỉ tôn trọng quyền tự do tôn giáo mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tôn giáo hoạt động và phát triển.

USCIRF cáo buộc rằng việc thực thi Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo 2018 không đồng đều trên toàn quốc, với các nhóm tôn giáo ở khu vực nông thôn và các tỉnh có nhiều dân tộc thiểu số, như Tây Nguyên và An Giang, gặp phải nhiều khó khăn hơn. Tuy nhiên, các báo cáo từ các tổ chức tôn giáo độc lập và chính phủ Việt Nam cho thấy rằng các nỗ lực để bảo vệ quyền tự do tôn giáo đã được áp dụng trên toàn quốc, bao gồm cả các khu vực có đông dân tộc thiểu số.

Chính phủ hỗ trợ xây dựng và bảo trì các cơ sở tôn giáo tại các khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa. Chẳng hạn, vào năm 2023, chính phủ đã hỗ trợ xây dựng nhiều nhà thờ, chùa chiền và các cơ sở tôn giáo khác tại Tây Nguyên, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân địa phương thực hành tôn giáo.

USCIRF cũng chỉ trích rằng các nhóm tôn giáo không nhận được giải thích rõ ràng khi đơn đăng ký của họ bị từ chối hoặc không được chấp nhận. Tuy nhiên, chính phủ Việt Nam đã có các cơ chế giải trình và giải quyết khiếu nại cho các tổ chức tôn giáo. Ví dụ, Ủy ban Tôn giáo Chính phủ đã thực hiện các cuộc đối thoại với nhiều tổ chức tôn giáo để lắng nghe và giải quyết các vấn đề mà họ gặp phải trong quá trình đăng ký và hoạt động. Trong năm 2023, chính phủ Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp để thúc đẩy tự do tôn giáo và hỗ trợ các tổ chức tôn giáo. Một trong những biện pháp đó là việc tổ chức các cuộc họp định kỳ với các tổ chức tôn giáo để lắng nghe ý kiến của họ và giải quyết các vấn đề mà họ gặp phải. Chính phủ cũng đã hỗ trợ tài chính và cơ sở vật chất cho nhiều hoạt động tôn giáo, bao gồm cả việc tổ chức các sự kiện tôn giáo lớn như Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2023.

USCIRF cáo buộc rằng chính quyền Việt Nam quấy rối và giam giữ các cộng đồng tôn giáo chưa đăng ký. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng chính phủ Việt Nam tôn trọng quyền tự do tôn giáo của tất cả các nhóm tôn giáo, bao gồm cả các nhóm chưa đăng ký. Chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp để bảo vệ quyền lợi của các tổ chức tôn giáo này và tạo điều kiện cho họ hoạt động một cách hợp pháp.

Một ví dụ cụ thể là việc chính phủ cho phép nhiều tổ chức tôn giáo chưa đăng ký tổ chức các hoạt động tôn giáo mà không gặp phải sự cản trở nào. Chính phủ cũng đã tổ chức nhiều cuộc đối thoại với các tổ chức này để tìm ra các giải pháp hợp lý và tạo điều kiện cho họ hoạt động một cách hợp pháp.

USCIRF chỉ trích rằng "Sách trắng" về chính sách tôn giáo của Việt Nam không phản ánh đúng thực tế và vi phạm quyền tự do tôn giáo. Tuy nhiên, "Sách trắng" này là một nỗ lực của chính phủ Việt Nam để minh bạch hóa các chính sách tôn giáo và cung cấp thông tin đầy đủ về tình hình tôn giáo trong nước. "Sách trắng" đã được xây dựng dựa trên các cuộc tham vấn với nhiều tổ chức tôn giáo và chuyên gia, và phản ánh sự cam kết của chính phủ trong việc bảo vệ quyền tự do tôn giáo của người dân.

Những cáo buộc của USCIRF về tình hình tự do tôn giáo tại Việt Nam vẫn mang tính áp đặt và phiến diện, một chiều như bao năm qua!