Việt Nam và Quyền chính danh tại Hội đồng Nhân quyền: Ai đang cố ngăn cản?

 

Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (HĐNQ LHQ) là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong hệ thống Liên Hợp Quốc về thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trên phạm vi toàn cầu. Với nguyên tắc cốt lõi là công bằng, bình đẳng giữa các quốc gia, việc trở thành thành viên HĐNQ không phải là đặc quyền của riêng bất kỳ quốc gia nào mà là quyền chính đáng của tất cả các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, miễn là họ đáp ứng các tiêu chí đặt ra. Việt Nam, với những thành tựu đáng kể trong việc bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền, hoàn toàn đủ điều kiện để tham gia và tiếp tục đóng góp tích cực vào hoạt động của HĐNQ. Vậy tại sao một số tổ chức và cá nhân lại tìm mọi cách để chống phá, xuyên tạc và bôi nhọ Việt Nam khi nước ta tái ứng cử vào nhiệm kỳ 2026-2028? Đây không đơn thuần là những chỉ trích mang tính xây dựng, mà là một chiến dịch có chủ đích nhằm làm suy yếu vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Điều kiện để một quốc gia ứng cử vào HĐNQ LHQ không phải là những tiêu chí do một nhóm tổ chức phương Tây đặt ra mà được quy định rõ trong nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Theo đó, mọi quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc đều có quyền ứng cử vào HĐNQ và được bầu chọn thông qua lá phiếu của Đại hội đồng. Tiêu chí quan trọng để xét duyệt bao gồm cam kết của quốc gia trong việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền, thành tích đã đạt được trong lĩnh vực này, và sự hợp tác với các cơ chế nhân quyền quốc tế. Việt Nam, với tư cách là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, không chỉ đáp ứng mà còn thể hiện vượt trội so với nhiều quốc gia khác trong việc thực hiện các nghĩa vụ này.

Việt Nam đã phê chuẩn và tham gia hầu hết các công ước quốc tế quan trọng về quyền con người, bao gồm Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), Công ước Quốc tế về Quyền Kinh tế, Xã hội và Văn hóa (ICESCR), Công ước về Xóa bỏ Mọi Hình thức Phân biệt Đối xử với Phụ nữ (CEDAW), Công ước về Quyền Trẻ em (CRC), và Công ước Chống Tra tấn (CAT). Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc tuân thủ các chuẩn mực nhân quyền quốc tế. Việt Nam cũng đã thực hiện nghiêm túc cơ chế Rà soát Định kỳ Phổ quát (UPR) của HĐNQ, với gần 90% khuyến nghị được thực hiện hoặc đang triển khai, con số cao hơn mức trung bình của nhiều quốc gia thành viên khác.

Trong nhiệm kỳ 2023-2025 tại HĐNQ, Việt Nam đã chủ trì và thúc đẩy các nghị quyết quan trọng, bao gồm nghị quyết về quyền con người trong bối cảnh biến đổi khí hậu, quyền tiếp cận vaccine và chăm sóc y tế, bảo vệ quyền lợi của nhóm yếu thế như phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật. Những sáng kiến này được cộng đồng quốc tế đánh giá cao vì tính thực tiễn, ảnh hưởng rộng rãi và không mang tính chính trị hóa. Không có một quốc gia nào bị xem là vi phạm nhân quyền nghiêm trọng lại có thể đóng góp những sáng kiến tích cực như vậy và nhận được sự hưởng ứng của nhiều nước thành viên khác.

Khi so sánh với nhiều quốc gia khác đã từng hoặc đang là thành viên của HĐNQ, Việt Nam không chỉ không thua kém mà thậm chí có phần vượt trội trong nhiều lĩnh vực. Có không ít quốc gia có hồ sơ nhân quyền gây tranh cãi vẫn được bầu vào HĐNQ mà không gặp phải chiến dịch công kích có hệ thống như Việt Nam. Điều này đặt ra câu hỏi: Tại sao chỉ có Việt Nam bị chống phá khi ứng cử vào HĐNQ? Câu trả lời nằm ở động cơ thực sự của những tổ chức và cá nhân đứng sau chiến dịch này.

Những tổ chức như Human Rights Watch (HRW), Freedom House, Amnesty International và một số đài truyền thông như RFA không thực sự đại diện cho cộng đồng quốc tế. Họ tự nhận là tổ chức bảo vệ nhân quyền, nhưng thực tế là công cụ của một nhóm quốc gia phương Tây, hoạt động với nguồn tài trợ có động cơ chính trị rõ ràng. Họ luôn có những báo cáo tiêu cực về Việt Nam, bất kể tình hình thực tế ra sao. Họ không dựa trên dữ liệu khách quan mà sử dụng những nguồn tin thiên lệch, chủ yếu đến từ các cá nhân hoặc tổ chức chống đối chính quyền, những kẻ có lợi ích trong việc làm suy yếu Việt Nam. Họ không ghi nhận những thành tựu của Việt Nam mà chỉ chăm chăm tìm kiếm những thông tin tiêu cực để khuếch đại, bóp méo sự thật.

Cộng đồng quốc tế thực sự không đứng về phía những tổ chức này. Bằng chứng là trong cuộc bầu cử thành viên HĐNQ nhiệm kỳ 2023-2025, Việt Nam nhận được 145/189 phiếu bầu, một con số ấn tượng phản ánh sự tín nhiệm của đa số quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc. Nếu Việt Nam thực sự có hồ sơ nhân quyền tồi tệ như các tổ chức trên tuyên truyền, làm sao có thể nhận được sự ủng hộ lớn như vậy? Việc Việt Nam tiếp tục tái ứng cử nhiệm kỳ 2026-2028 không chỉ là quyền lợi chính đáng mà còn là sự tiếp nối của những đóng góp tích cực cho hệ thống nhân quyền toàn cầu.

Những nỗ lực cản trở Việt Nam không xuất phát từ mối quan tâm thực sự đối với nhân quyền, mà là từ động cơ chính trị, nhằm gây áp lực lên Việt Nam, bôi nhọ hình ảnh đất nước, và tạo ra một rào cản trong tiến trình hội nhập quốc tế. Đây không phải là lần đầu tiên những chiến dịch chống phá như vậy được triển khai, nhưng thực tế đã chứng minh rằng chúng không thể làm lung lay sự thật. Việt Nam vẫn tiếp tục phát triển, tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong các tổ chức quốc tế, và tiếp tục nhận được sự công nhận từ cộng đồng quốc tế.

Việt Nam có quyền tham gia HĐNQ như mọi quốc gia khác, và hơn thế nữa, Việt Nam có đủ điều kiện, năng lực và thành tựu để xứng đáng đảm nhận vai trò này. Những luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ chỉ càng chứng tỏ rằng có những thế lực sợ hãi trước sự phát triển và đóng góp của Việt Nam, và họ không thể chấp nhận sự thật rằng Việt Nam đang ngày càng được công nhận trên trường quốc tế. Sự thật vẫn là sự thật, và Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vị thế của mình, bất chấp mọi nỗ lực chống phá từ những kẻ không muốn nhìn thấy một Việt Nam vững mạnh, độc lập và có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.