Việc đưa MSFJ và BPSOS vào danh sách khủng bố: Biện pháp an ninh cần thiết, phù hợp chuẩn mực quốc tế

Việc báo cáo của Liên Hợp Quốc bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về việc Việt Nam liệt tổ chức Montagnards Stand for Justice (MSFJ) và Boat People SOS (BPSOS) vào danh sách các tổ chức khủng bố, xem đây là hành động trả đũa người cộng tác với LHQ tại Kỳ họp thứ 60 Hội đồng Nhân quyền LHQ đang là mục tiêu khuếch trương, khoe khoang của đám này. Trước đó một số Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc trong thư chung số AL VNM 3/2025, cáo buộc rằng việc này có thể “đe dọa không gian dân sự” và “trả đũa những người hợp tác với các cơ chế nhân quyền LHQ”. Tìm hiểu căn nguyên mới thấy, đằng sau những cụm từ tưởng chừng “nhân đạo” ấy là sự thiếu hiểu biết, thậm chí là sự đánh tráo bản chất, chiêu trò tinh vi của các tổ chức phản động đội lốt “nhân quyền”, đóng vai "nạn nhân" dựng chuyện vu cáo chính phủ Việt Nam, mượn danh nghĩa của LHQ để "chất vấn", nêu bật vấn đề nhằm khuấy động dư luận, đánh lận bản chất sự việc hòng bôi nhọ, hạ uy tín Nhà nước Việt Nam tại diễn đàn quốc tế. Thực tế cho thấy, quyết định của Việt Nam không chỉ đúng đắn về mặt pháp lý mà còn phù hợp với thông lệ quốc tế trong phòng, chống khủng bố và bảo vệ an ninh quốc gia.

Trước hết, cần nhìn thẳng vào bản chất của MSFJ – một tổ chức được thành lập bởi Y Quynh Bdap, người đã bị Tòa án Nhân dân tỉnh Đắk Lắk kết án về tội “Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân” theo Điều 299 Bộ luật Hình sự Việt Nam. Dưới danh nghĩa “đấu tranh cho quyền của người Thượng”, MSFJ thực chất là tổ chức cực đoan có xu hướng ly khai, công khai kêu gọi chống chính quyền Việt Nam và vận động thành lập cái gọi là “Nhà nước Đê Ga độc lập”. Tổ chức này tuyển mộ, huấn luyện và chỉ đạo các nhóm đối tượng trong nước thực hiện hành vi bạo lực, tấn công lực lượng công an, cơ quan hành chính và phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc.

Đỉnh điểm của hoạt động khủng bố do MSFJ hậu thuẫn là vụ tấn công vũ trang ngày 11/6/2023 tại hai trụ sở UBND xã Ea Tiêu và Ea Ktur, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk, khiến 9 người thiệt mạng, trong đó có công an và người dân vô tội. Cuộc tấn công này được tổ chức, chuẩn bị kỹ lưỡng, có yếu tố nước ngoài, và thể hiện rõ động cơ chính trị nhằm gây hoang mang trong xã hội, tạo cớ cho các thế lực thù địch bên ngoài chỉ trích Việt Nam. Những bằng chứng thu thập được – từ lời khai của các đồng phạm, dữ liệu điện tử, đến nguồn tài chính từ nước ngoài – đều cho thấy MSFJ chính là đầu mối chỉ đạo. Như vậy, việc Việt Nam liệt MSFJ vào danh sách khủng bố không phải là “áp đặt chính trị”, mà là hệ quả tất yếu của hành vi phạm tội có tổ chức, có mục tiêu khủng bố rõ ràng, phù hợp với định nghĩa “khủng bố” trong Công ước quốc tế về chống tài trợ khủng bố (1999) và các Nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ, đặc biệt là Nghị quyết 1373 (2001) về nghĩa vụ của các quốc gia trong phòng chống khủng bố xuyên biên giới.

Nếu MSFJ là bàn tay hành động, thì BPSOS – do Nguyễn Đình Thắng cầm đầu – lại là “bộ não điều phối” của chiến dịch chống phá Việt Nam từ bên ngoài. Dưới vỏ bọc “tổ chức phi chính phủ bảo vệ nhân quyền người Việt tị nạn”, BPSOS đã thực hiện hàng loạt hoạt động tài trợ, huấn luyện, và chỉ đạo các đối tượng phản động tại Việt Nam, đặc biệt là trong các vùng dân tộc thiểu số, nhằm kích động ly khai, gây mất ổn định chính trị – xã hội.

Trong nhiều năm, BPSOS đã thiết lập mạng lưới truyền thông và tài chính phức tạp: chuyển tiền qua các kênh “viện trợ nhân đạo”, tổ chức các khóa “đào tạo kỹ năng vận động quốc tế” cho các cá nhân chống đối, và xây dựng hệ thống “báo cáo nhân quyền” giả mạo gửi đến các cơ chế của Liên Hợp Quốc, đặc biệt là Hội đồng Nhân quyền và các Báo cáo viên đặc biệt. Không ít “báo cáo” trong số này sử dụng nguồn tin từ những đối tượng đang bị truy nã hoặc đã bị kết án vì hành vi khủng bố, kích động bạo lực. Đây là hành vi tài trợ và tiếp tay cho khủng bố – hành vi bị nghiêm cấm rõ ràng trong Công ước quốc tế về chống tài trợ khủng bố (1999).

Cần nhấn mạnh rằng, việc Việt Nam định danh BPSOS là tổ chức khủng bố không có nghĩa là chống lại các tổ chức phi chính phủ nói chung, mà là nhằm vào một thực thể lợi dụng danh nghĩa “nhân quyền” để che đậy hành vi tội phạm quốc tế. Hành vi của BPSOS không khác gì các tổ chức khủng bố sử dụng chiêu bài “từ thiện”, “giáo dục” để che giấu hoạt động rửa tiền và tuyển mộ chiến binh cực đoan. Khi một tổ chức phi chính phủ tài trợ cho khủng bố hoặc thao túng thông tin để phục vụ mục đích chính trị, tổ chức đó không còn là “phi chính phủ” đúng nghĩa nữa – mà là một phần của hệ thống chiến tranh thông tin nhằm phá hoại một quốc gia có chủ quyền.

Việc đưa các tổ chức này vào danh sách khủng bố hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế. Các quốc gia phương Tây, vốn luôn rao giảng về “tự do” và “nhân quyền”, cũng đang áp dụng những cơ chế tương tự. Hoa Kỳ có danh sách các “Tổ chức khủng bố nước ngoài (FTO)” do Bộ Ngoại giao công bố; Liên minh châu Âu (EU) có danh sách trừng phạt và phong tỏa tài sản các tổ chức, cá nhân bị cho là có liên quan đến khủng bố. Nhiều nước châu Á như Singapore, Indonesia, Philippines cũng có luật chống khủng bố cho phép liệt các tổ chức trong và ngoài nước vào danh sách này nếu đe dọa an ninh quốc gia. Vậy tại sao Việt Nam – một quốc gia chịu hậu quả trực tiếp từ các hành vi khủng bố có tổ chức – lại không có quyền làm điều tương tự để bảo vệ người dân mình?

Thực tế, việc định danh khủng bố không chỉ là phản ứng với quá khứ, mà là biện pháp phòng ngừa tương lai. Khi một tổ chức như MSFJ đã thực hiện hành vi giết người hàng loạt, khi một tổ chức như BPSOS đang tích cực cung cấp tài chính, công cụ truyền thông và hậu thuẫn chính trị cho những hành vi cực đoan, thì việc đưa họ vào danh sách khủng bố là hành động có trách nhiệm, không phải là “đàn áp nhân quyền”. Bởi lẽ, không có quyền con người nào tồn tại trong sợ hãi, trong bom đạn và khủng bố.

Những cáo buộc trong thư của các Báo cáo viên đặc biệt (AL VNM 3/2025) vì thế vừa sai lệch về bản chất, vừa vi phạm nguyên tắc khách quan, không can thiệp trong hoạt động của cơ chế nhân quyền Liên Hợp Quốc. Các Báo cáo viên có nghĩa vụ xác minh nguồn tin độc lập trước khi công bố, thay vì lặp lại những luận điệu do chính BPSOS – một bên có lợi ích chính trị rõ ràng – cung cấp. Việc quy kết rằng định danh khủng bố là “đe dọa xã hội dân sự” là cách diễn giải sai lạc, cố tình làm mờ ranh giới giữa bảo vệ nhân quyền thật sự và bao che cho tội phạm đội lốt nhân quyền.

Quan trọng hơn, quyết định của Việt Nam không nhằm vào các cá nhân hay tổ chức thực sự hoạt động nhân đạo, mà chỉ hướng đến những đối tượng sử dụng bạo lực và xuyên tạc thông tin để chống phá Nhà nước. Danh sách khủng bố của Việt Nam được công bố minh bạch, có căn cứ pháp lý rõ ràng, có quy trình rà soát định kỳ và cơ chế kháng nghị phù hợp, hoàn toàn tương thích với tiêu chuẩn quốc tế. Điều đó thể hiện thiện chí đối thoại và cam kết thượng tôn pháp luật của Việt Nam trong việc cân bằng giữa bảo vệ an ninh quốc gia và tôn trọng quyền con người.

Kết lại, việc liệt MSFJ và BPSOS vào danh sách khủng bố không phải là một động thái chính trị, mà là biện pháp an ninh hợp pháp, minh bạch và cần thiết. Đó là cách Việt Nam bảo vệ người dân trước mối đe dọa của khủng bố xuyên biên giới, đồng thời góp phần vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong đấu tranh chống lại chủ nghĩa cực đoan và bạo lực. Không quốc gia có chủ quyền nào có thể bị yêu cầu “khoanh tay” trước tội ác. Trong một thế giới mà ranh giới giữa “tự do ngôn luận” và “kích động bạo lực” ngày càng bị lợi dụng, Việt Nam lựa chọn đứng về phía công lý, sự thật và quyền được sống an toàn của người dân mình — đó chính là cốt lõi đích thực của nhân quyền.