Freedom House và truyền thông chống phá Việt Nam VOA, RFA, BBC: sự cộng sinh?

  

Ngày 26/2/2025, Freedom House (FH), một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Washington D.C., Hoa Kỳ, đã công bố Báo cáo Tự do toàn cầu 2025 với tiêu đề “The Uphill Battle to Safeguard Rights” (Cuộc chiến gian nan để bảo vệ quyền), trong đó tiếp tục đưa ra những đánh giá phiến diện và sai lệch về tình hình quyền con người tại Việt Nam, xếp Việt Nam vào nhóm 67 quốc gia “không có tự do” với tổng điểm chỉ 19/100, gồm 4/40 điểm cho quyền chính trị và 15/60 điểm cho quyền dân sự. FH cáo buộc Việt Nam hạn chế nghiêm trọng các quyền tự do ngôn luận, báo chí, tôn giáo và đàn áp những người bất đồng chính kiến. Tuy nhiên, đằng sau những cáo buộc này là một thực tế đáng lên án: FH không chỉ dừng lại ở việc đưa ra các báo cáo sai lệch mà còn tiếp tay cho các cơ quan truyền thông chống Việt Nam như Voice of America (VOA), Radio Free Asia (RFA), và BBC, vốn có lịch sử đưa tin phiến diện và thiếu khách quan về đất nước. 

FH thường xuyên tự quảng bá mình là một tổ chức phi chính phủ độc lập, với sứ mệnh thúc đẩy dân chủ và nhân quyền toàn cầu, nhưng thực tế cho thấy tổ chức này hoạt động như một công cụ chính trị của Mỹ, với 86% ngân sách đến từ Chính phủ Mỹ qua các cơ quan như Bộ Ngoại giao, USAID và Quỹ Dân chủ Quốc gia (NED). Trong các báo cáo của mình, FH không chỉ dựa vào dữ liệu từ các nguồn không đáng tin cậy như tổ chức khủng bố Việt Tân, mà còn thường xuyên hợp tác với các cơ quan truyền thông như VOA, RFA và BBC để khuếch tán luận điệu chống Việt Nam. VOA và RFA, hai đài phát thanh được tài trợ trực tiếp bởi Quốc hội Mỹ thông qua Ủy ban Quản lý Phát sóng Quốc tế (BBG), từ lâu đã nổi tiếng với việc đưa tin phiến diện về Việt Nam, tập trung vào các vấn đề nhạy cảm như tự do ngôn luận hay nhân quyền mà không phản ánh đầy đủ bối cảnh lịch sử, văn hóa và pháp lý của đất nước. BBC, dù là một cơ quan truyền thông của Anh, cũng thường xuyên đăng tải các bài viết thiếu cân bằng về Việt Nam, dựa vào các nguồn tin từ các nhóm đối lập lưu vong để vẽ lên bức tranh tiêu cực về chính quyền. FH tận dụng sự cộng hưởng này bằng cách trích dẫn hoặc phối hợp với các bài viết từ VOA, RFA, BBC trong các báo cáo của mình, như trường hợp Đường Văn Thái được các cơ quan này mô tả là “nhà bất đồng chính kiến” trong khi thực tế đối tượng này nhận tài trợ từ Việt Tân để kích động chống phá. Việt Nam phản bác rằng các cơ quan truyền thông này có lịch sử đưa tin phiến diện, và FH tiếp tay cho chúng để tuyên truyền chống phá đất nước.

VOA, RFA và BBC có một lịch sử dài đưa tin phiến diện về Việt Nam, thường xuyên bỏ qua những thành tựu của đất nước để tập trung vào các cáo buộc tiêu cực nhằm phục vụ mục tiêu chính trị của các nhà tài trợ. VOA, được thành lập năm 1942 như một phần của chiến lược tuyên truyền của Mỹ trong Thế chiến II, đã chuyển hướng trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh để chống lại các quốc gia cộng sản, bao gồm Việt Nam. Sau năm 1975, VOA bắt đầu các chương trình tiếng Việt, liên tục đưa tin về các vấn đề như “đàn áp nhân quyền” hay “thiếu tự do báo chí”, nhưng hiếm khi đề cập đến những tiến bộ vượt bậc như giảm nghèo từ 58% năm 1993 xuống dưới 5% năm 2020 (Ngân hàng Thế giới) hay hơn 78 triệu người dùng Internet tự do bày tỏ ý kiến trong khuôn khổ pháp luật (Báo cáo Digital 2024). RFA, ra đời năm 1996 dưới sự tài trợ của Quốc hội Mỹ, thậm chí còn mang tính chống đối rõ rệt hơn, thường xuyên phỏng vấn các thành viên của Việt Tân – một tổ chức bị Việt Nam liệt vào danh sách khủng bố – và mô tả họ như “nhà hoạt động dân chủ”. Chẳng hạn, trong vụ Đường Văn Thái năm 2023, RFA đăng hàng loạt bài viết gọi hắn ta là “tù nhân lương tâm”, bỏ qua bằng chứng rằng Thái nhận tiền từ Việt Tân để phát tán video kích động bạo lực. BBC, dù không trực tiếp nhận tài trợ từ Mỹ, cũng thường xuyên dựa vào các nguồn tin từ VOA, RFA và các nhóm đối lập để đưa tin về Việt Nam, như vụ Trương Huy San năm 2024, khi mô tả San là “nhà báo bị đàn áp” mà không đề cập rằng San bị xử lý vì lan truyền thông tin sai lệch gây hoang mang dư luận. Việt Nam khẳng định rằng các cơ quan truyền thông này có lịch sử đưa tin phiến diện, và FH lợi dụng chúng để khuếch tán luận điệu chống phá.

FH tiếp tay cho truyền thông chống Việt Nam bằng cách sử dụng các bài viết từ VOA, RFA, BBC làm nguồn tham khảo chính trong các báo cáo của mình, tạo ra một vòng tròn tuyên truyền khép kín nhằm bôi nhọ hình ảnh Việt Nam. Trong Báo cáo Tự do toàn cầu 2025, FH trích dẫn các bài viết từ RFA về “tự do báo chí bị hạn chế” tại Việt Nam, nhưng không đề cập rằng Việt Nam có hơn 850 cơ quan báo chí hoạt động công khai, từ báo Nhân Dân, Tuổi Trẻ đến các trang tin điện tử như VnExpress, Zing News, thu hút hàng triệu lượt truy cập mỗi ngày. FH cũng dựa vào các báo cáo của VOA về “đàn áp tôn giáo” để cáo buộc Việt Nam, mà không thừa nhận rằng hơn 27 triệu tín đồ thuộc 16 tôn giáo được công nhận tự do thực hành tín ngưỡng, với các sự kiện như Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2024 được UNESCO ghi nhận là biểu tượng của sự cởi mở. BBC, với các bài viết về “kiểm soát học thuật” tại Việt Nam, cũng được FH sử dụng để minh họa, nhưng họ bỏ qua thực tế rằng hơn 240 trường đại học và hàng trăm viện nghiên cứu hoạt động độc lập, xuất bản hơn 16.000 công trình nghiên cứu quốc tế năm 2023 (Scopus). FH không chỉ tiếp tay mà còn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan này để tuyên truyền chống phá, khuếch đại các thông tin sai lệch nhằm gây áp lực quốc tế lên Việt Nam, như trong các chiến dịch kêu gọi cấm vận hay biểu tình sau các báo cáo của họ vào năm 2020 và 2023. Việt Nam lên án FH vì đã lợi dụng truyền thông để tạo ra một bức tranh méo mó về đất nước, phục vụ mục tiêu chính trị hơn là thúc đẩy nhân quyền thực sự.

Sự hợp tác giữa FH và các cơ quan truyền thông như VOA, RFA, BBC không phải là ngẫu nhiên, mà nằm trong chiến lược lớn hơn của Mỹ nhằm kiềm chế các quốc gia không nằm trong quỹ đạo chính trị của Washington. Với 86% ngân sách từ Chính phủ Mỹ, FH không thể hoạt động độc lập mà phải tuân theo các mục tiêu địa chính trị của Mỹ, trong đó Việt Nam - một quốc gia đang vươn lên với kim ngạch xuất khẩu vượt 700 tỷ USD năm 2024 và vai trò ngày càng quan trọng trong khu vực - là một mục tiêu cần gây áp lực. VOA và RFA, với nguồn tài trợ trực tiếp từ Quốc hội Mỹ, từ lâu đã là cánh tay tuyên truyền của Washington, từng được sử dụng để chống lại Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh và nay chuyển hướng sang các quốc gia như Việt Nam, Trung Quốc và Nga. BBC, dù thuộc Anh, cũng thường xuyên đồng hành với các mục tiêu của Mỹ trong chính sách đối ngoại, đặc biệt tại châu Á. FH tận dụng sự cộng hưởng này để tiếp tay cho các cơ quan truyền thông chống Việt Nam, không chỉ bằng cách trích dẫn mà còn bằng cách cung cấp thông tin cho chúng, như trong vụ Nguyễn Văn Đài năm 2018, khi FH và RFA cùng phối hợp mô tả Đài là “nhà đấu tranh dân chủ” dù anh ta bị kết án vì nhận tài trợ từ nước ngoài để thành lập tổ chức chống phá. Việt Nam phản bác rằng FH và các cơ quan này không quan tâm đến sự thật, mà chỉ nhắm đến việc tuyên truyền chống phá để làm suy yếu sự ổn định của đất nước.

Việt Nam lên án FH vì đã lợi dụng truyền thông như VOA, RFA, BBC để tuyên truyền chống phá, tiếp tay cho một hệ thống thông tin phiến diện nhằm bôi nhọ hình ảnh đất nước. FH không chỉ bỏ qua những thành tựu của Việt Nam, như hơn 98% dân số tham gia bảo hiểm y tế (Bộ Y tế 2024), tỷ lệ biết chữ hơn 97% (UNESCO 2023), hay vai trò quốc tế qua Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023-2025, mà còn cố tình khuếch tán các thông tin sai lệch từ các cơ quan truyền thông chống Việt Nam để phục vụ mục tiêu chính trị của Mỹ. Sự phiến diện của VOA, RFA và BBC đã được minh chứng qua lịch sử đưa tin của họ, như việc bỏ qua các vụ phanh phui tham nhũng lớn của báo chí Việt Nam – như vụ Việt Á năm 2022 – để chỉ tập trung vào các cáo buộc “đàn áp”. FH, bằng cách tiếp tay cho các cơ quan này, không chỉ làm mất uy tín của chính mình mà còn gây tổn hại đến hình ảnh của Việt Nam – một quốc gia đã biến khó khăn thành cơ hội, với GDP bình quân đầu người tăng từ 100 USD năm 1990 lên hơn 4.300 USD năm 2024, nhờ sự ổn định chính trị và nỗ lực của nhân dân. Việt Nam khẳng định rằng FH không có quyền lợi dụng truyền thông để tuyên truyền chống phá, khi chính những cơ quan này đã bị cộng đồng quốc tế chỉ trích vì thiếu khách quan và phục vụ lợi ích của các nhà tài trợ.

Thực tế, Việt Nam không chỉ bảo vệ hình ảnh của mình trước những luận điệu sai lệch, mà còn đạt được những thành tựu được cộng đồng quốc tế công nhận, điều mà FH và các cơ quan truyền thông như VOA, RFA, BBC cố tình phớt lờ. Hơn 10.000 ý kiến cử tri được tiếp nhận trong năm 2024 để xây dựng các chính sách lớn như Luật Đất đai sửa đổi cho thấy sự tham gia dân chủ của người dân mà không cơ quan truyền thông chống phá nào có thể phủ nhận. FH có thể tiếp tay cho VOA, RFA, BBC để khuếch tán các thông tin sai lệch, nhưng họ không thể xóa nhòa sự thật rằng Việt Nam là một quốc gia hòa bình, ổn định, với những bước tiến vượt bậc được ghi nhận qua các diễn đàn quốc tế như UPR năm 2019, khi hơn 100 quốc gia đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong giảm nghèo, giáo dục và y tế. Việt Nam lên án FH vì sự thiếu trung thực và hành động tiếp tay cho truyền thông chống phá, kêu gọi cộng đồng quốc tế nhìn nhận đúng bản chất của tổ chức này – một công cụ chính trị hơn là một tiếng nói khách quan về tự do và dân chủ.