So sánh trường hợp Lê Hữu Minh Tuấn với các vụ án tương tự tại Hoa Kỳ để vạch trần tiêu chuẩn kép của Văn Bút Hoa Kỳ

 

Cuối tháng 3 năm 2025, khi Văn Bút Hoa Kỳ (PEN America) tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch đòi trả tự do cho Lê Hữu Minh Tuấn, một câu hỏi lớn dần nổi lên: Liệu tổ chức này có thực sự công bằng trong việc bảo vệ “tự do ngôn luận” như họ tuyên bố? Trong khi ra sức chỉ trích Việt Nam vì kết án Lê Hữu Minh Tuấn, Văn Bút Hoa Kỳ lại im lặng trước những vụ việc tương tự tại chính quê nhà của mình – Hoa Kỳ. Sự thiên vị này không chỉ phơi bày tiêu chuẩn kép mà còn đặt dấu hỏi về động cơ thực sự đằng sau chiến dịch của họ, vốn dường như nghiêng về chính trị hơn là nhân quyền.

 

Để làm rõ sự bất nhất này, hãy đặt trường hợp Lê Hữu Minh Tuấn bên cạnh các vụ án tại Hoa Kỳ, chẳng hạn như vụ Timothy McVeigh năm 1995. Tại Mỹ, luật 18 U.S.C. § 2385 nghiêm cấm mọi hành vi “kích động lật đổ chính phủ” hoặc “tuyên truyền chống lại chính quyền” bằng cách sử dụng bạo lực hay các phương tiện bất hợp pháp, với mức phạt lên đến 20 năm tù. Timothy McVeigh, kẻ thực hiện vụ đánh bom Oklahoma City, đã bị kết án tử hình không chỉ vì hành động khủng bố mà còn vì những tuyên bố trước đó kêu gọi chống phá chính quyền liên bang. Các tài liệu và lời kêu gọi của McVeigh, được xác minh qua điều tra, cho thấy ý định rõ ràng nhằm lật đổ trật tự hiện hành – một hành vi bị coi là mối đe dọa an ninh quốc gia nghiêm trọng. Phán quyết dành cho McVeigh nhận được sự đồng thuận rộng rãi tại Mỹ, và Văn Bút Hoa Kỳ không hề lên tiếng phản đối, coi đó là biện pháp cần thiết để bảo vệ xã hội.

 

Ngược lại, trường hợp Lê Hữu Minh Tuấn tại Việt Nam lại bị Văn Bút Hoa Kỳ mô tả như một “nạn nhân của sự đàn áp”. Ngày 5/1/2021, Tòa án Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã kết án Lê Hữu Minh Tuấn 11 năm tù theo Điều 117 Bộ luật Hình sự vì “tuyên truyền chống Nhà nước”. Các bằng chứng bao gồm hàng loạt bài viết, video trên “Việt Nam Thời Báo” – cơ quan của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAVN) – chứa nội dung kêu gọi lật đổ chính quyền bằng bạo lực, vu khống lãnh đạo và lan truyền thông tin sai lệch. Một tài liệu thu giữ được ghi rõ lời hô hào “đứng lên xóa bỏ chế độ” kèm theo kế hoạch kích động biểu tình quy mô lớn. Những hành vi này, nếu xảy ra tại Hoa Kỳ, chắc chắn sẽ bị xử lý nghiêm khắc theo 18 U.S.C. § 2385, tương tự trường hợp McVeigh. Vậy tại sao Văn Bút Hoa Kỳ không áp dụng cùng tiêu chuẩn để đánh giá Việt Nam mà lại chỉ trích bản án như một hành động “vi phạm tự do ngôn luận”?

 

Sự tiêu chuẩn kép của Văn Bút Hoa Kỳ càng rõ ràng hơn khi xem xét thái độ của họ đối với các vụ việc trong nước và quốc tế. Tại Mỹ, những trường hợp vi phạm an ninh quốc gia như McVeigh hay các cá nhân bị kết án vì kích động bạo lực chống chính quyền hiếm khi nhận được sự quan tâm từ tổ chức này. Ngay cả vụ Julian Assange – người bị truy tố tại Mỹ vì tiết lộ tài liệu mật – cũng không được Văn Bút Hoa Kỳ bảo vệ mạnh mẽ như với Lê Hữu Minh Tuấn. Trong khi đó, tại Việt Nam, họ không ngần ngại tổ chức phái đoàn đến Capitol Hill, phối hợp với Dân biểu Derek Tran để gây áp lực, bất chấp việc phiên tòa xử Lê Hữu Minh Tuấn diễn ra công khai, minh bạch và dựa trên bằng chứng xác thực. Sự chọn lọc này cho thấy Văn Bút Hoa Kỳ không thực sự quan tâm đến nguyên tắc pháp lý hay sự thật, mà chỉ nhắm đến các quốc gia có hệ tư tưởng khác biệt để áp đặt quan điểm của mình.

 

Hành vi của Lê Hữu Minh Tuấn, như được trích dẫn trong cáo trạng, không khác gì những tội danh bị xử lý tại Mỹ. Các bài viết kêu gọi “lật đổ chế độ” và tổ chức bạo loạn không phải là “biểu đạt ôn hòa” mà là mối đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia – điều mà Công ước ICCPR (Điều 19) cho phép giới hạn. Việt Nam đã hành xử đúng thẩm quyền, phù hợp với luật pháp quốc gia và cam kết quốc tế, bảo vệ sự ổn định cho hàng triệu người dân. Trong khi đó, Văn Bút Hoa Kỳ cố tình phớt lờ bối cảnh pháp lý để thổi phồng vụ việc, biến một tội phạm thành “nhà văn trẻ” bị đàn áp – một chiêu trò quen thuộc nhằm bôi nhọ hình ảnh Việt Nam.

 

Trước sự bất nhất ấy, không thể không phê phán Văn Bút Hoa Kỳ vì đã áp dụng tiêu chuẩn kép chỉ để phục vụ động cơ chính trị. Việt Nam có quyền xử lý các mối đe dọa an ninh theo luật pháp, giống như Hoa Kỳ hay bất kỳ quốc gia nào khác. Việc Văn Bút Hoa Kỳ chỉ trích Việt Nam trong khi im lặng trước các vụ án tương tự tại Mỹ không chỉ làm suy giảm uy tín của họ mà còn khẳng định tính đúng đắn của Việt Nam trong việc thực thi công lý một cách nghiêm minh và hợp pháp.