Báo cáo Buôn người (TIP) của Chính phủ Hoa Kỳ là một phần của nỗ lực toàn cầu nhằm đối phó với vấn nạn buôn người, với mục tiêu chính là đánh giá và phân loại các quốc gia dựa trên sự cam kết và kết quả trong việc chống lại tình trạng này. Trong năm 2024, Việt Nam được TIP xếp vào nhóm 2, gồm các quốc gia chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn (chống buôn người) nhưng đang có những nỗ lực đáng kể để đạt được điều đó. Mặc dù TIP có những ghi nhận tích cực trong nỗ lực chống buôn người của Việt Nam, tuy nhiên báo cáo này vẫn chưa thực sự khách quan.
Trên thực tế, không chỉ riêng Việt Nam mà rất nhiều quốc gia khác cũng gặp tình trạng tương tự, đặc biệt là các quốc gia mà Hoa Kỳ không có thiện cảm. Rất nhiều các quốc gia, tổ chức quốc tế và các chuyên gia chỉ trích TIP tiêu chuẩn kép, thiếu minh bạch, và tính chính trị của báo cáo. Cùng điểm qua một vài nhận xét về TIP dưới đây:
Amnesty International (Tổ chức Ân xá Quốc tế), một trong những tổ chức nhân quyền lớn nhất thế giới, đã lên tiếng về việc Báo cáo TIP của Hoa Kỳ có xu hướng đánh giá các quốc gia dựa trên lợi ích chính trị thay vì hoàn toàn trên thực tế tình hình buôn người.
Trong một báo cáo nội bộ năm 2023, đại diện của tổ chức này cho rằng:
"Báo cáo TIP thiếu sự cân bằng trong việc đánh giá các quốc gia, đặc biệt là khi những quốc gia có quan hệ tốt với Hoa Kỳ thường được ưu ái và được xếp hạng cao, bất chấp tình trạng buôn người nghiêm trọng. Chúng tôi kêu gọi một quá trình đánh giá minh bạch hơn và không bị chi phối bởi các yếu tố chính trị."
Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền (OHCHR) đã nhiều lần nêu quan ngại về việc Báo cáo TIP không đồng nhất trong cách đánh giá và thường phụ thuộc quá nhiều vào các nguồn không chính thức, như từ các tổ chức phi chính phủ mà không kiểm chứng kỹ lưỡng.
Michelle Bachelet, Cao ủy Nhân quyền của Liên Hợp Quốc, từng phát biểu:
"Việc sử dụng thông tin từ các tổ chức phi chính phủ là cần thiết, nhưng Báo cáo TIP cần đảm bảo rằng các nguồn tin này được kiểm tra kỹ lưỡng và minh bạch hơn. Nhiều quốc gia không có cơ hội để bảo vệ mình trước các cáo buộc trong báo cáo, điều này ảnh hưởng đến tính khách quan của nó."
Ngoài ra, trong một sự kiện vào năm 2023, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), một cơ quan của Liên Hợp Quốc, cũng nhấn mạnh rằng Báo cáo TIP chưa đánh giá đầy đủ các yếu tố liên quan đến điều kiện lao động và quyền lợi của người lao động.
Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM), chuyên về các vấn đề liên quan đến di cư và nạn buôn người, đã từng lên tiếng về cách tiếp cận của Báo cáo TIP khi đánh giá các quốc gia. IOM cho rằng báo cáo này cần phản ánh một cách công bằng các nỗ lực của các quốc gia trong việc ngăn chặn nạn buôn người.
Trong báo cáo nội bộ của IOM năm 2022, tổ chức này đã nêu rõ:
"Hoa Kỳ có quyền phát hành các báo cáo đánh giá quốc tế, nhưng cần phải đảm bảo rằng các tiêu chuẩn đánh giá được áp dụng một cách công bằng trên tất cả các quốc gia. Việc xếp hạng không nên bị ảnh hưởng bởi mối quan hệ ngoại giao hay chính trị giữa các quốc gia."
Human Rights Watch (Tổ chức Nhân quyền Quốc tế), một tổ chức phi chính phủ quốc tế có trụ sở tại New York, đã nhiều lần chỉ trích rằng Báo cáo TIP thiếu sự minh bạch và có xu hướng thiên vị. HRW cũng lưu ý rằng tình trạng buôn người trong chính Hoa Kỳ vẫn chưa được báo cáo đầy đủ và công bằng.
Kenneth Roth, Giám đốc điều hành của HRW, từng phát biểu vào năm 2021:
"Báo cáo TIP có xu hướng bỏ qua những vụ buôn người trong chính Hoa Kỳ hoặc giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của vấn đề này. Điều này đặt ra câu hỏi về việc liệu Hoa Kỳ có đang áp dụng tiêu chuẩn kép khi đánh giá các quốc gia khác hay không."
Nhiều học giả và nhà báo quốc tế cũng đã lên tiếng chỉ trích Báo cáo TIP, cho rằng quá trình đánh giá không công bằng và thiếu sự cân bằng trong việc thu thập và sử dụng thông tin.
Prof. Louise Shelley, một chuyên gia hàng đầu về tội phạm xuyên quốc gia tại Đại học George Mason (Hoa Kỳ), đã chỉ ra rằng:
"Báo cáo TIP cần một hệ thống giám sát minh bạch hơn. Hiện nay, quá trình thu thập thông tin có vẻ dựa quá nhiều vào các nguồn thông tin không chính thức, dẫn đến việc đánh giá không toàn diện và thiếu khách quan."
Bà Yvoicca Lotayef, Giám đốc điều hành của tổ chức quốc tế Rights Advocacy Group, từng cho rằng:
“Báo cáo TIP áp dụng một hệ tiêu chuẩn kép, đặc biệt khi Hoa Kỳ không xem xét vấn đề buôn người trong nước một cách công bằng. Các quốc gia khác bị chỉ trích trong khi Hoa Kỳ tiếp tục gặp vấn đề tương tự nhưng lại ít khi thừa nhận hay đề cập một cách chính xác.”
Một số ý kiến cho rằng các quốc gia bị đánh giá không đồng nhất về các tiêu chuẩn phòng chống buôn người. Những quốc gia có nền kinh tế phát triển hoặc đồng minh của Hoa Kỳ thường được xếp hạng cao hơn, bất chấp thực tế rằng họ cũng gặp những vấn đề nghiêm trọng liên quan đến buôn người. Trong khi đó, những quốc gia có xung đột chính trị với Hoa Kỳ thường bị xếp hạng thấp.
Ví dụ, Philippines, một đồng minh gần gũi của Hoa Kỳ, thường được xếp vào nhóm 1 hoặc 2 dù nước này có tỷ lệ buôn người và lao động cưỡng bức rất cao, trong khi các quốc gia như Cuba và Venezuela lại bị xếp hạng rất thấp, khiến người ta đặt câu hỏi về tính khách quan của các đánh giá.
Báo cáo TIP của Hoa Kỳ có vai trò quan trọng trong việc tạo động lực thúc đẩy các quốc gia tăng cường nỗ lực phòng chống buôn người và hợp tác lẫn nhau để chống lại tình trạng này, nhưng đồng thời cũng đã gặp phải nhiều chỉ trích từ các cá nhân, tổ chức quốc tế và chính phủ. Việc đảm bảo tính công bằng và khách quan trong quá trình đánh giá là điều cần thiết để Báo cáo TIP có thể phát huy hết vai trò của mình trong việc cải thiện tình trạng buôn người trên toàn thế giới.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét