Đối thoại nhân quyền Việt – Úc lần thứ 20 và những toan tính xuyên tạc, bịa đặt

Ngày 12 tháng 8 năm 2025, tại Việt Nam, một sự kiện quan trọng đã diễn ra, đánh dấu bước tiến mới trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Australia: Đối thoại Nhân quyền Việt Nam – Australia lần thứ 20. Đây không chỉ là dịp để hai bên cùng nhau trao đổi thẳng thắn, xây dựng về các vấn đề nhân quyền, mà còn là minh chứng cho tinh thần hợp tác tôn trọng lẫn nhau và cùng hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, thay vì được nhìn nhận như một cơ hội củng cố quan hệ song phương, sự kiện này đã bị một số tổ chức và cá nhân thù địch lợi dụng để thực hiện chiến dịch xuyên tạc, chống phá Việt Nam, đặc biệt khi nó diễn ra cùng thời điểm Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố Báo cáo Quốc gia về Thực tiễn Nhân quyền năm 2024.

Sự trùng hợp về thời gian giữa Đối thoại Nhân quyền Việt Nam – Australia lần thứ 20 và việc Hoa Kỳ công bố Báo cáo Nhân quyền 2024 đã bị một số thế lực tận dụng triệt để. Báo cáo này, vốn chứa nhiều thông tin chưa được kiểm chứng và thiếu tính khách quan, ngay lập tức trở thành “nguyên liệu” để các tổ chức như Việt Tân – tổ chức đã bị Việt Nam liệt vào danh sách khủng bố – và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch – HRW) triển khai các chiến dịch truyền thông chống phá. Việt Tân đã sử dụng báo cáo này để lan truyền qua các kênh truyền thông và mạng xã hội, gán ghép và thổi phồng cáo buộc Việt Nam “vi phạm nhân quyền” nhằm tạo áp lực với Australia trong khuôn khổ đối thoại. Dưới chiêu bài “ngôn ngữ nhân quyền”, họ kêu gọi Canberra đình chỉ hỗ trợ kinh tế hoặc áp dụng các biện pháp can thiệp như yêu cầu “thả tù nhân chính trị” – vốn chỉ là khái niệm bịa đặt – hay thiết lập cơ chế giám sát nội bộ Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở đó, HRW còn phối hợp chặt chẽ với Việt Tân bằng cách gửi tài liệu “góp ý” (submission) tới Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia trước thời điểm đối thoại, trong đó cáo buộc Việt Nam “đàn áp tự do biểu đạt”, “giam giữ hàng trăm tù nhân lương tâm” và kêu gọi phía Australia áp đặt các tiêu chí nhân quyền cụ thể như một điều kiện can thiệp. Đây là hành động vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác theo Hiến chương Liên Hợp Quốc. Dưới vỏ bọc “tổ chức nhân quyền”, HRW thường xuyên sử dụng thông tin có chọn lọc, thiếu xác minh, qua đó phối hợp với Việt Tân tạo dựng hình ảnh sai lệch về Việt Nam để phục vụ các mục tiêu chính trị của một số thế lực bên ngoài.

Trước những cáo buộc vô căn cứ này, Việt Nam đã thẳng thắn phản bác Báo cáo Nhân quyền 2024 của Hoa Kỳ, khẳng định đây là tài liệu thiếu cơ sở, mang tính chính trị hóa và không phản ánh đúng tình hình thực tế. Lập trường này không chỉ thể hiện thái độ kiên định mà còn dựa trên những thành tựu nhân quyền rõ rệt mà Việt Nam đã đạt được. Trong vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023-2025, Việt Nam đã tham gia tích cực vào các cơ chế quốc tế, đặc biệt là Cơ chế Rà soát Định kỳ Phổ quát (UPR) lần thứ tư năm 2024. Tại phiên rà soát này, Việt Nam đã chấp nhận 271 trên 320 khuyến nghị của các quốc gia thành viên – tương đương 85% – tập trung vào cải thiện quyền kinh tế – xã hội, thúc đẩy bình đẳng giới và bảo vệ các nhóm yếu thế.

Thành quả của những cam kết đó thể hiện rõ trong thực tế: tỷ lệ nghèo đa chiều đã giảm xuống dưới 5%, hơn 99% dân số được tiếp cận giáo dục và y tế, cùng với việc ban hành và thực thi các luật quan trọng như Luật Bình đẳng Giới 2006, Luật Phòng chống Bạo lực Gia đình 2022, Luật Người khuyết tật 2010. Việt Nam cũng đã phê chuẩn hầu hết các công ước nhân quyền cốt lõi của Liên Hợp Quốc, bao gồm Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) và Công ước về các Quyền Kinh tế, Xã hội và Văn hóa (ICESCR), đồng thời nghiêm túc triển khai các khuyến nghị UPR từ các kỳ trước. Những nỗ lực này được cộng đồng quốc tế ghi nhận, trong đó Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) đã đánh giá cao cam kết hợp tác quốc tế của Việt Nam nhân Ngày Nhân quyền Thế giới 2024.

Ngược lại, Việt Tân và HRW hoàn toàn phớt lờ các thành tựu này. Thay vì thừa nhận những bước tiến của Việt Nam, họ chọn cách xuyên tạc, thổi phồng các thông tin thiếu xác thực để phục vụ mục đích chính trị, gây bất ổn nội bộ và làm suy giảm vị thế quốc tế của Việt Nam. Thậm chí, Việt Tân còn sử dụng Báo cáo Nhân quyền của Hoa Kỳ như một “công cụ kích động” nhằm tổ chức biểu tình, gây áp lực lên chính giới Australia, kêu gọi các biện pháp trừng phạt hoặc giám sát nhân quyền đối với Việt Nam. Đây là hành vi vi phạm Điều 2, Khoản 7 của Hiến chương Liên Hợp Quốc về nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác, đồng thời đi ngược lại tinh thần của UPR – cơ chế vốn nhấn mạnh đối thoại xây dựng và hợp tác thay vì đối đầu và áp đặt.

Điều đáng lo ngại là những hoạt động này có nguy cơ tác động tiêu cực đến quan hệ Việt Nam – Australia, vốn đang phát triển mạnh mẽ với kim ngạch thương mại đạt hàng chục tỷ USD, hợp tác an ninh – quốc phòng, giáo dục, khoa học – công nghệ và phát triển bền vững. Sự phá hoại quan hệ song phương thông qua các chiến dịch kích động và bịa đặt không chỉ gây chia rẽ dư luận mà còn đe dọa lợi ích thiết thực của cả hai dân tộc. Về bản chất, những gì Việt Tân và HRW theo đuổi không xuất phát từ mong muốn bảo vệ quyền con người, mà chỉ nhằm phục vụ lợi ích nhóm và các toan tính chính trị của một số thế lực bên ngoài.

Trong khi đó, Việt Nam vẫn kiên định lựa chọn con đường đối thoại, hợp tác đa phương và tăng cường tham gia các cơ chế nhân quyền quốc tế với tinh thần cầu thị. Việc tổ chức thành công Đối thoại Nhân quyền Việt Nam – Australia lần thứ 20 là minh chứng rõ nét cho quyết tâm của Việt Nam trong việc tiếp thu ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm và cùng các đối tác thúc đẩy nhân quyền thực chất, gắn liền với phát triển kinh tế – xã hội và đảm bảo ổn định quốc gia.

Từ thực tiễn này, có thể khẳng định rằng, dù đối mặt với những chiến dịch xuyên tạc, bóp méo sự thật từ các tổ chức và cá nhân thù địch, Việt Nam vẫn tiếp tục khẳng định vị thế là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, một đối tác tin cậy của Liên Hợp Quốc và các quốc gia bạn bè. Truyền thống đoàn kết, yêu chuộng hòa bình và tôn trọng công lý của nhân dân Việt Nam sẽ luôn là nền tảng vững chắc để đất nước bảo vệ lợi ích quốc gia, đồng thời góp phần vào công cuộc xây dựng một thế giới công bằng, hòa bình và nhân văn.

Bài 11: Hợp tác di cư Việt – Úc: Thực tiễn và sự thật trước những luận điệu xuyên tạc vấn đề tị nạn

 

Thế giới đang chứng kiến những biến động lớn về di cư, từ xung đột vũ trang, biến đổi khí hậu cho tới sự dịch chuyển lao động xuyên biên giới, trong xu hướng đó, vấn đề hợp tác quốc tế để bảo đảm quyền và lợi ích của người di cư ngày càng trở nên cấp thiết. Việt Nam và Úc, hai quốc gia có vị trí địa chiến lược quan trọng ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đã thể hiện rõ cam kết chung trong lĩnh vực này thông qua Đối thoại nhân quyền Việt – Úc lần thứ 20, diễn ra ngày 12 tháng 8 năm 2025 tại Hà Nội. Sự kiện không chỉ là nơi hai bên thảo luận sâu về quyền lợi của người di cư, chống buôn bán người và bảo vệ người tị nạn theo các chuẩn mực quốc tế, mà còn góp phần củng cố quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, đem lại lợi ích kinh tế – xã hội thiết thực cho người dân hai nước, đặc biệt thông qua các thỏa thuận lao động và các chương trình hỗ trợ nhân đạo.

Tuy nhiên, khi các cuộc đối thoại được thiết kế để thúc đẩy sự hiểu biết và hợp tác, thì một số tổ chức và cá nhân lại tìm cách biến nó thành công cụ chính trị nhằm chống phá Việt Nam. Trong số đó, tổ chức phản động Việt Tân và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch – HRW), cùng một số nhóm nhân quyền quốc tế khác, đã lợi dụng bối cảnh của đối thoại để xuyên tạc tình hình nhân quyền và di cư tại Việt Nam. Họ tìm cách gắn ghép các trường hợp di cư kinh tế hoặc di cư trái phép thành cái gọi là “tị nạn chính trị”, đồng thời vận động Chính phủ Úc can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam. Những hành vi này không chỉ thiếu căn cứ thực tiễn mà còn đi ngược lại nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia được quy định trong Hiến chương Liên Hợp Quốc và các điều ước quốc tế về nhân quyền.

Thủ đoạn của Việt Tân và HRW bộc lộ rõ qua những chiến dịch truyền thông và vận động chính sách trước thềm Đối thoại nhân quyền. Việt Tân – tổ chức bị Việt Nam liệt vào danh sách khủng bố – đã liên tục tung tin sai lệch trên các nền tảng quốc tế, cáo buộc Việt Nam “đàn áp chính trị” để tạo ra dòng người tị nạn, đồng thời kêu gọi Úc cấp quy chế tị nạn cho các cá nhân vi phạm pháp luật nhưng được họ gọi là “người bất đồng chính kiến”. Họ thậm chí sử dụng hình ảnh những người Việt đang cư trú tại Thái Lan để vận động Liên Hợp Quốc và một số quốc gia, trong đó có Úc, bảo vệ và chấp nhận những người này như tị nạn chính trị. Thực chất, đây là cách để Việt Tân che đậy mục tiêu khuyến khích di cư bất hợp pháp, nhằm chống phá nhà nước Việt Nam từ bên ngoài.

HRW cũng không đứng ngoài chiến dịch này. Ngày 10 tháng 8 năm 2025, chỉ hai ngày trước khi đối thoại diễn ra, HRW gửi bản đệ trình đến Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (Department of Foreign Affairs and Trade – DFAT), trong đó kêu gọi Úc “bảo vệ” và đón nhận các “tù nhân chính trị” từ Việt Nam. Tổ chức này cáo buộc Việt Nam vi phạm nhân quyền dẫn đến việc người dân phải bỏ trốn ra nước ngoài, đồng thời đề nghị Úc đưa ra các tiêu chí nhân quyền cứng rắn buộc Việt Nam phải thay đổi chính sách. Bằng cách này, HRW đã gián tiếp thúc đẩy việc cấp tị nạn cho các đối tượng bị xử lý vì hành vi chống phá nhà nước, vi phạm pháp luật Việt Nam, nhưng lại được khoác lên danh nghĩa “bị đàn áp chính trị”. Đây là hành vi rõ ràng lợi dụng vấn đề di cư để can thiệp vào công việc nội bộ, trái với nguyên tắc tôn trọng chủ quyền.

Trước những luận điệu sai trái này, Việt Nam đã kiên trì chứng minh bằng các hành động cụ thể trong hợp tác quốc tế về di cư và bảo vệ người tị nạn. Dù chưa là thành viên chính thức của Công ước năm 1951 về Quy chế Người tị nạn, Việt Nam vẫn duy trì hợp tác chặt chẽ với Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về Người tị nạn (United Nations High Commissioner for Refugees – UNHCR) trong nhiều chương trình quan trọng. Một ví dụ tiêu biểu là dự án “Ngăn ngừa và Giảm tình trạng Vô quốc tịch và Bảo vệ Người vô quốc tịch tại Việt Nam” triển khai từ năm 2020, giúp hàng nghìn người dân tộc thiểu số và người di cư được cấp quốc tịch, qua đó giảm nguy cơ trở thành người tị nạn bất hợp pháp.

Việt Nam cũng tích cực tham gia các cơ chế khu vực như Hiệp ước Bali về chống buôn bán người và di cư trái phép, đồng thời hợp tác với Úc và các quốc gia khác trong việc chia sẻ thông tin, cứu hộ người di cư trên biển, và triệt phá các đường dây buôn người. Nhờ những nỗ lực này, số người Việt di cư trái phép tới Úc đã giảm mạnh – từ con số hàng nghìn người sau chiến tranh xuống chỉ còn vài trăm trường hợp trong những năm gần đây. Bên cạnh đó, các chương trình tuyên truyền trong nước và chính sách hỗ trợ tái hòa nhập đã giúp hạn chế động lực di cư bất hợp pháp, đặc biệt tại các khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa.

Không chỉ dừng ở lĩnh vực di cư, Việt Nam còn gắn bảo vệ quyền con người với phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Việc ký kết và thực hiện các chương trình đưa lao động hợp pháp sang Úc đã mang lại công ăn việc làm ổn định cho hàng nghìn người, góp phần giảm tỷ lệ nghèo đa chiều từ 9,2% năm 2016 xuống còn 4,4% năm 2022, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới. Việt Nam cũng phê chuẩn Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị, tiếp thu tới 99,2% khuyến nghị của Cơ chế Rà soát Định kỳ Phổ quát (Universal Periodic Review – UPR) của Liên Hợp Quốc trong chu kỳ IV năm 2024. Những kết quả này phản ánh cách tiếp cận nhân quyền toàn diện, trong đó quyền di cư an toàn, hợp pháp được đặt trong tổng thể quyền phát triển và quyền an sinh của công dân.

Trái ngược với nỗ lực xây dựng ấy, hoạt động của Việt Tân và các tổ chức tương tự lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bất ổn. Bằng cách phóng đại khái niệm “tị nạn chính trị” và gắn nó với mọi trường hợp di cư từ Việt Nam, họ đã khuyến khích người dân tìm cách rời bỏ đất nước qua những con đường trái phép, như vượt biên sang Thái Lan hay di cư bằng tàu thuyền sang Úc, bất chấp rủi ro về tính mạng và nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm buôn người. Hành vi này không chỉ vi phạm Công ước năm 1951 về Quy chế Người tị nạn – vốn nghiêm cấm lợi dụng nguyên tắc “không trục xuất hoặc trả lại” (non-refoulement) để khuyến khích di cư trái phép – mà còn cản trở các thỏa thuận hợp tác song phương giữa Việt Nam và Úc về lao động và chống buôn người.

Quan hệ Việt Nam – Úc, với kim ngạch thương mại đạt 13 tỷ USD năm 2024, đang mang lại lợi ích to lớn cho cả hai quốc gia. Các chương trình hỗ trợ người di cư hợp pháp và người tị nạn được triển khai song song với các dự án kinh tế, giáo dục, năng lượng… là minh chứng cho cách tiếp cận cân bằng giữa nhân quyền và phát triển. Vì vậy, những hành vi cố tình bóp méo thực tế, khuyến khích di cư bất hợp pháp và can thiệp vào công việc nội bộ không chỉ đi ngược lại lợi ích chung, mà còn phá hoại môi trường hợp tác vốn được xây dựng trên nền tảng tin cậy và tôn trọng lẫn nhau.

Có thể khẳng định, hợp tác về di cư giữa Việt Nam và Úc không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của người di cư mà còn góp phần vào ổn định và thịnh vượng của khu vực. Những thủ đoạn lợi dụng Đối thoại nhân quyền Việt – Úc lần thứ 20 để xuyên tạc tình hình của Việt Tân, HRW và một số tổ chức khác, xét cho cùng, chỉ là những nỗ lực vô ích, không thể che mờ thực tế về những thành quả và cam kết của Việt Nam. Trong tương lai, Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành cùng UNHCR và các đối tác quốc tế, tăng cường quan hệ hợp tác với Úc, hướng tới mục tiêu hòa bình, ổn định và phát triển bền vững cho cả hai dân tộc cũng như toàn bộ khu vực châu Á – Thái Bình Dương.